Pastor Lahkhah Kong Ah Lairforum Ah Caihmi Ruahnak Cheukhat?

Pastor kong hi caih a um ngaingaimi thil pakhat asi. A thatnak he a chiatnak he. Hi atanglei ca hi Laiforum ah an tialmi an si. Theihtlei le ruah ding tlak thil tampi a um caah, careltu caah theihtlei asi theu lai tiah ruahchannak he ka van tar chinmi asi. Laiforum email chung in lak chinmi asi ti zong langhter ka duh. Zeitindah aa thawk i, zeitiang dah asi timi ka theih lo caah ka hmuhmi lawng ka tar chinmi asi.

Hi atanglei ca rel hlan ah, vawleicung pastor rum bik pawl an income ka van tarta. Cu hna dirhmun zoh bu tein atanglei ca hi rel chih ding ah ka tarmi asi. Hi pastor 10 hi vawleicung ah income tha bik an si. 

Khuaruahhar ngai asimi cu vawleicung pastor rum bik (10) lakah, 7 hi Minak pastor le Minak church an si. Miphun dang cu an tlawmte. Cun khuaruahhar chinchin asimi cu hi pastor rum bik (10) chungah panga cu Nigeria ram in an si. Nigeria cu Krihfa le Muslim an i zatnak ram asi. Atu Boko Haram tapung pawl an buainak ram hi asi. Keimah zong hika ram ah hawi tha ngai pahnih he sianginn kan kai ti bal. Ram sifak ngai an si nain, hi bantuk pastor hi ram in (5) an i tel mi cu khuaruahhar taktak asi. 

10. Joseph Prince (Singapore)

A ngeihmi zat $5.0 million; kum khat a lahkhah $550,000; Krihfabu income 44.7 million (2008). TV in phungchim lengmangmi mino ngai asi. 

9. Chris Okotie (Nigeria)

A ngeihmi $10 million; Pop musician a rak si. Africa pastor rum bik pakhat asi.

8. Matthew Ashimolowo (Nigeria)

Ngeihmi zat $10 milliion; Krihfabu nih hram an chiahmi $40 million; an miakmi $10 million asi.

7. Prophet Temitope Balogun (Nigeria)

Ngeihmi zat $15 million; damnak kong thawngtha chimmi asi. Africa ah a cak bikmi pastor asi.

6. T. D Jakes (USA)

Ngeihmi zat $18 million; member 30,000; Potter's House Church. Kum chiar MegaFest revival an tuahmi ah minung 100,000 renglo an kai.

5. Billy Grahdam (USA)

Ngeihmi zat $25 million; Billy Graham Evangelist Association hi 1950 ah a dirh. "Celebrity" timi cazin ah telhmi phungchimtu asi. 

4. Creflo Dollar (USA)

Ngeihmi zat $27 million; World Changers Church International timi a dirhtu asi. 

3. Benny Hinn (USA)

Ngeihmi zat $42 million; Israel miphun asi. $25 million man ngaktah sianginn ka ca a hlu a khan i a sa thai lo; Pathian nih program dang a ngei tiah ati i, a sa thai lo. Anupi he aa then i buainak an rak tong bal. Damnak lei kong thawngtha chimtu asi. Jet vanlawng pakhat a ngei. 

2. Chris Oyakhilome (Nigeria)

Ngeihmi zat $50miilion; member 40,000; Christ Embassy Krihfabu dirhtu asi. 

1. David Oyedepo (Nigeria)

Vawleicung rum cemmi pastor asi. Million 150 a ngeih; Living Faith World Outreach Ministry dirhtu asi. The Faith Tabernacle timi ah, Zarhpini ah voi 3 phung a chim The Faith Tabernacle ti in. Jet valawng pakhat a ngei; US le UK ah inn tha taktak a ngei. Vawleicung a rumbik le Africa ram i a rum bik pastor asi. 

(Ref. www.therichestlifestyle.com)

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Laiforum ah tarmi cu atanglei bantuk an si. An email ning tein ka lanhter. 

Duh Cung <duhcung1@gmail.com>	10:11 AM (9 hours ago)
to

               Laiforum a nei lo mi caah rak rel cio hna uh.

---------- Forwarded message ----------
From: Salai Thang cbthang@yahoo.com [Metkhuabo] <Metkhuabo@yahoogroups.com>
Date: Saturday, February 14, 2015
Subject: [Lai Forum] Pastor lahkhah kong ah tlawmpal ka vun tial ta.
To: "LAIFORUM@yahoogroups.com" <LAIFORUM@yahoogroups.com>

Pastor te zoh khenh ning kong, Saya Sang Nawl i a ttial mi hi a simple ngai mi, a ttha ngai mi, kan i zuam cio awk ah a herh ngai mi asi i lahkhah kong i va buai leen nak in hi bantuk te te theih thiam piak nih hin Bawipa lung a ton deuh lai ti ka zumh.

Pastor te zong nih hin Khrihfabu hi Pathian duh ning te in an kan hruai ve a hau i an mah cawn ning le thiam ning/ mipi duhning men si lo in Bible kal ning te in an kan cawn piak lo ah cun kan buai khim peng ko lai. Khirhfabu cu sual ral i veen piak nak program pi khi asi ko i sual ral ai veeng kho lo mi Khrihfabu cu a Moral a bankgrupt mi, character a bankgrupt mi setan nih  a pennak chung ah a laak cang mi hna an si caah hruai tu hna lawng hmanh si lo in lam a phun phun in va zuan hnawh le va chanh chuah an herh. A ngai te ti ah cun Evangelist pawl hi sentan pennak chung i a tla cang mi hna akan chanhchuah kho tu bik thlarau lei Hero taktak cu an si. Cu caah Evangelist hi Khrihfabu nih a dawt ve cikcek hna awk asi. Sual sal i hreen cang mi hna caah ruahchannak cu Evangelist pawl lawnglawng hi an si. Evangelist kutka ai khaar kanh mi Khrihfabu cu a member setan kut i a ap i lenglei i kutka a hrenh kanh mi bantuk an si. 

Khrihfabu a dir hnawhchan hi a fawinak bik i chim ah cun Khrih arat tik ah Mo (bride) bantuk i ready te i rak um ding khi asi cu hlaan i kan rak thih zong hmanh ah a nung rih mi nih chawh kanh khawh hlei asi lo, Khrih he lunglomhnak nilianngan puai hman tti ding le Amah he vulei pennak dirh tthan te ding khi asi caah hibantuk in Khrih nih akan tinh piak mi Vision zong hi Khrihfa hna nih kan theih dih a herh. Pastor tampi abik in Baptist pastor cu hibantuk pawl hi an Khrihfabu an cawnpiak bal hna lo, an theih ter bal hna lo tik ah an mah te in an i kawl an i hlat i a ping lo le apa lo azuul mi zong an tam pi. A poi mi lak ah a poi bik mi asi.  Hika youtube ah hin Khrih a rat tthan nak ding le Khrihfabu um tu ning ding Vison in ttha te in hmuh sak mi a um i rak zoh/ngai te hmanh uh. A chim tu pa hi mi sawhsawh asi lo. Israel ram Haifer University in Medical Doctor degree ala mi asi. Chicago le New Jersey University ah scientist level in vulei lei (cancer research) rian a ttuan lio ah Pathian nih a Bia chim phuang ding in a auh i mah ti hin Zisu Khrih kong lawng i hruh pi ngacha in a au pi ko cang. Amah lawng nih hi kong hi a chim mi asi lo, kan inn cio i kan i hunh mi TV i thawngtthabia a au pi mi hna zong nih hi kong hi an chim dih mi asi ve ko i zei ruang ah dah kan Khrihfabu cio ah pastor te nih an chim bal lo ti cu a ruat mi nih cun kan theih khawh ko lai. 

Saya Sang Nawl nih a ttial mi cu a tang i hi asi.

KHRIHFABU PASTOR TENA ZOHKHENH NING CANG

Baibal Cang; 1Tim 5:17-18, 1Kor 9:14

Khrihfabu pakhat le pakhat, khua khat le khua khat, pengtlang khat le khat, ram khat le ram khat ti bantukin Bawipa riantuantu kan Pastor tehna hi kan zohkhenh hna ning le kan pehtlaih hna ning aa dang cio. Europe ram hna ahcun Pastor te hi member zapi sawhsawh bantuk tein an zoh hna i, lahkhah an pek pin hna cu zedang a um ti lo in anmah tein an um ve ko. Mipi zong nih va len kai le rawl ei tidin sawm tehna a um tuk lo i, Pastor te zong nih member sinah va len kai le thla va campiak zong a um lem lo. Cucu an riantuan ruang cio le caan an pek khawh lo cah zongah a si lai i, phung ah an i ngaih cang. A tulio a thangcho cuahmahmi hna free Church pawl Pentecostal pawl hna lebang cu zapi he kan i khat dih an ti caah, pulpit cung kai lo in, a tang in thawngtha an chim i, neckties hmah an i awih duh ti lo. Hawi hlei in thilpuan tha, inn tha le mawtaw tha zong an ngei hlei lo.

Asinain Africa ram tehna ahcun an Pastor pawl hi Bawi bantukin an zoh hna i an tihzah taktak hna. Pathian thawngtin Africa ah voithum ka kal i, an sining tampi ka va hmuh ve hna. Khrihfabu ngan deuh lebang ahcun Biakinn chung le Pulpit cung i Pastor te thutnak hmanh hi mizo holh cun a ropui taktak khi a si. Vawlei cungah Pastor a rum cemmi pa hra an thim hna i cu ahcun Africa Nigeria in pa nga an i tel. Vawlei cung Chruch pakhat lawngah a ngan bikmi 'Living Faith Church World Wide' cu an biakinn thutnak hi 50,000 a si. An founder Pastor pa David Oyedepo cu Nigeria pa a si i, US $ 150 million an ngei. Vanlawng private jets pali an ngei i vawlei cungah a rum bik Pastor a si.

Cu lioah kannih Lami cheukhat kan Pastor te pawl cu hawi zoh hngar ngai in kan chiah hna. Nupi fale innchungkhar cawmmi an si tikah hawidang bantukin sipuazi va tuah le dawr va tuah tehna zong a dawh lo ah kan ruah fawn. Lai lei ah lo hna an tuah ve i, nichiar lo an kal ve tikah an tha a ba i Khrihfabu caah thlacam le Bible Study an tuah kho ti lo. Cucaah Khrihfabu ah Thlarau ti le rawl a kan pe kho ti lo. Ramdang kan phak tik zongah cu thiamthiam kan si i, kan Pastor te pawl cu Thlarau ti le rawl a kan petu le zeizongah a kan cawnpiaktu an tiah ruat loin, zeihmanh ah kan chia ti hna lo. Cheukhat khrihfabu pawl lebang cu Social worker bantukin kan hman hna. Lahkhah le tam deuh pek hmanh kan mit a thi fawn. Cucaah nifa tein minung nih hlarau taksa ah kan herh bikmi ti le rawl a kan pektu kan Pastor te hi zeitindah kan zohkhenh hna lai ti hi ruah ngai awk a si.

Pastor Tehna Zohkhenhnak Caah Theory le Practical Zongin Tuah Khawh Dingmi Hna

1. Khrihfabu ngan deuh nihcun kan Pastor te hi hawidang riantuanmi nakin lakkhah pek ding. ( Annih caah zeidang overtime le tangka kawlnak riandang an tuan khawh a si lo)

2.Khrihfabu a fa tukmi le member tlawm tukmi kan si ahcun, zeitiawk a that lo caah kanmah le kan si khawh tawk te kha a zo ko. ( Rian dang tu a tuan pah ve rih ko lai)

3. Khrihbu Member kan sining le kan Pastor tehna an tlawm tam in zoh i kum khat ah voikhat maw, voihnih maw, voithum ti bantukin chungkhar pakhat cio nih facang tun khat cio le arsa, cawsa, voksa cuai khat cio ti banbantukin kan thenh cio hna ahcun kum khat chung ti le rawl le mehhang cawk an herh ti lo.cucu chungkhar pakhat cio ca zongah facang tun khar hnih le ar pumkhat zeihmanh a si lo i, thinhar zong a si fawn lo.

4. Chungkhar pakhat cio nih Christmas le kum thar ah an chungkhar caah angki maw, bawngbi maw zun khat cio kan cawkbiak hna ahcun kum khat chung thil puan cawk an herh ti lo. Cucu chungkhar pakhat nih angko zun khat cu thil har a si fawn lo. Cu tikah kan Pastor pawl cu ei le din, thilpuan le zeidang chawva kongah lungretheih len in ruah a herh ti lo i, thlacam le Bible rel le Khrihfabu lenkai tu ah an caan le an ruahnak an pek khawh dih cang lai. Cu pinah Khrihfabu menber cungah an i lawm lai i, Pathian sinah thluachuah a kan hal piak lengmang tikah thluachuah tampi kan hmu ve lai. Cu tikah Khrihfabu ca zongah a thaw i, a nungmi Thlarau ti le rawl tampi a kan pek khawh lai i, khrihfabu caah damnak le lawmhnak le thluachuahnak a si lai.

Mithiang Pawl nihcun ‘’Khrihfabu ṭha tein a hruaitu Khrihfa upa hna cu, an hmuh awk a simi kha a let hnih in hmuh awkah an i tlak; cu hna lak zongah cun phungchim le cawnpiak i a ṭangmi kha hmuh awkah an i tlak khun. Cathiang nih, “Cawtum cu facang a cil lioah a hmur ṭem hlah u,” a ti i, “Rianṭuantu nih a ṭuan man hmuh awk a tlak,” a ti fawn. (1Tim 5:17-18) tiah a ti. Cun cu bantuk thiamthiam in thawngtha a chimtu hna nih thawngtha chim in an I cawm awk a si ti cu Bawipa cawnpiakning a si (1Kor 9:14) tiah a ti.

Kan Pastor tehna le Khrihfabu dihlak kan I zohkhenhnak ca dingah Bawipa nih thluachuahnak kan pek piak ko she. Amen.

Sang Nawl

---

From: "'palung61@yahoo.com' palung61@yahoo.com [LAIFORUM]" <LAIFORUM@yahoogroups.com>
To: "LAIFORUM@yahoogroups.com" <LAIFORUM@yahoogroups.com>
Sent: Saturday, February 14, 2015 11:46 AM
Subject: Re: [Lai Forum] Pastor lahkhah kong ah tlawmpal ka vun tial ta.

Pu. Victor Khen Sang, nih Norway ah na kal ve kolo ee an lahkha atha tuk tiah aka  ti  ka duh lo. Mah ti lahkha atlawmtuk cu an nunning aniam pah ti nak asi hnga maw.

Pastor te hi lahkhah kongah an buai  hrimhrim lo, An lahkhah hi atlawm tuk deuh lo maw chap deuhah an tha kan ti duhnak asi. Pastor te cheukhat hi zohhna hmanh u an lahkha aza setsai lo mi an tam tuk eh.

Laimi kan nunning le kan mithmai hi zohhna hmanh uh athin ahung zungzal mi ko   kan   lo mahlak ii lahkhah zasetsai lo te I rian an tuan mihi zawnruah deuh an hau ti duhnak asi.

Malaysia ii Mino upa zong atuan balminih mah hmanh cu na tuak khawh lo ee ka dua. Khah Indianapolis paih zoh ka duh ai cang zarih seh mu.

Pa Lung.

Sent from Samsung Mobile

-------- Original message --------
From: "cpanaw@yahoo.com [LAIFORUM]" <LAIFORUM@yahoogroups.com>
Date: 02/14/2015 9:37 AM (GMT-06:00)
To: LAIFORUM@yahoogroups.com
Subject: Re: [Lai Forum] Pastor lahkhah kong ah tlawmpal ka vun tial ta.

Kan nih umnak Norway ahcun, a dang kong cu ka thei tuk lo Baptist Pastor lahkhah cu Lainu inn thianhhlim lahkhah he a tluk..

Lahkhah tlawmtam ah an buailo .. Hi bantuk ramrum i, duhpaoh nun khohnak in Pathian rianttuan an i thim kha an i lunghmuih taktak ve.. 

Panawn

Sent from my iPhone

On 14 Feb 2015, at 03:11, 'palung61@yahoo.com' palung61@yahoo.com [LAIFORUM] <LAIFORUM@yahoogroups.com> wrote:

Vun peh rihko usi.

Rev. No Peng, nih khan CCF he aa pehtlai mi khrihfa upa vial te avoikhat nak cawnpiak nak a rak ngeih hna lai ahkhan  zeibiacah awk na ngei maw tiah aka hal ii zei hmanh cah awk kan ngei lo keitehna nih hin ka ti. Mah bantuk cawnpiak nak kha atha tuk mi asi.

Nihin Laimi kan khrihfa si nak ahhin mahbantuk kha abia pi tak tak tahcunhnak CBC USA kan Pa le hna nih Minung pakhat cawnpiak nak ngei taa hna sehlaw mahhnu ahcun hmunkip ah Khrihfa upa cawnpiak nak ngeih sisehlaw kan I remrel deuh ngai hnga. Cheukhat khrihfa upa pawl cu hmuhtheihnak zong ngeih lo Cauk Mekazin tibantuk zong rel bal lo  in  mi umlo ruangah khrihfa upa tuan zong kan tamtuk I mah zong nih cun angeih pah ve. Hibantuk Pastor te lahkhah keih dingzong ah hin khrihfa upa an biapi bik.

Mizoram, Lairam, Kawlram, Malaysia in USA tiang Laimi kan nunning ka zoh lengmang hna ii Pastor te ado tu le  a  soisel tu  an  thaang achiat tu hna paohpaoh hi  harnak aphunphun  an/kan  tong, Ngeih chiat nak aphunphun an/kan tong, Lungrethei nak aphunphun an/kan tong, Khawnden nak aphunphun an/kan tongdeuh, Mahbantuk zaatlak puicumhnak cu Minung nih tonphung pei asi ko cu an ti tawn  asi nan   Pastor te ado tu asoisel tu le  an  thaang achiat tuhna tonning cu a hmual te a dangdeuh. An min cun ka chimcawk hna lai lo  cun  mahbantuk cu min chim phungzong asi fawn lo. Cu cahcun dawtmi ule nau vial te kan Pastor te  dawt  le zohkhenh cu rak I zuam cio ko hna u. Nan dawtkhawh hna lo hmanh ah ado tu, asoisel tu le an thaang achiat tu cu sihram hna hlah usi mu.

Lunglawm te in.

Pa Lung.

Sent from Samsung Mobile

-------- Original message --------
From: "Zingdap Kik zingdapkik@gmail.com [LAIFORUM]" <LAIFORUM@yahoogroups.com>
Date: 02/13/2015 5:14 AM (GMT-06:00)
To: LAIFORUM <LAIFORUM@yahoogroups.com>
Subject: Re: [Lai Forum] Pastor lahkhah kong ah tlawmpal ka vun tial ta.

Dear Careltu Hna,

A cunglei ca a dihlak cun ka rel lo nain Pastor kong ceih a si le Laimi le Khirhfabu cu aithen kho bak lomi, kan pianthar tuk lo hmanh ah Khrihfa kan sinak in biaknak lei cu biapi a chia deuhmi lawngte kan si hna. 

Kei ka ruah ning ahcun Pastor te ti tikah hin Tukhal tha taktak le Tukhal tha theng lo hi um a si ve tihi ruah chih peng a hau.

1. Member caah Tuukhal tha Pastor cu mi zei paoh nih an caah a tha lei in kan ruah dih lai ti cu a fiang (Lahkhah telin). Member caah Tuukhal tha theng a si lomi khi teh zeitindek nan hei ruah ve cio.

2. Tuukhal tha caah Khrihfabu cu amah ngeihmi, a mah a lubik ah chiah le ruah kha a poi lo nain Tuukhal tha theng lo caah cun Pastor Church siloin (Church Pastor) an si hi a herhmi a si. Church nih a ngeihmi a si herh. Amah hna nih a dirhmi amah founder a si ahcun chim awk a um lo. Church a dir hnu ah lakmi Pastor nih Khrihfabu a hruaimi kha Pastor Church ah serter ding a si lo. Church Pastor, Church nih a ngeihmi a si kha a tha. A poinak zong a um lo. 

Levi miphun cu Israel miphun lakah Pathian riantuan an si caah hmun le hma zong an ngei lo. A dang miphun hna nih an cawm bak hna. An zoh bak hna. An nih fulltime an tuanmi cu member Israel mi zoh le Pathian bia in cawm kha a si. Tuchan ah Levi miphun bantuk Pathian riantuantu hi kan herhmi a si.

Upatnak he,

Kawi Cung.

On Fri, Feb 13, 2015 at 6:43 PM, Van Hmun vanhmuna@yahoo.com [LAIFORUM]<LAIFORUM@yahoogroups.com> wrote:

Jesuh nih Kutka bi luh hi i zuam u ati Kutka bi luh le Lam bi te zulh cu a nuam ngai lai tiin ruah awk asi hrimhrim lo.Lahkhah lung khan kan pek lo hlei ah  thlan chuak tein Pathian bia a kan chimh bu in soisel a tong lai,Chiarmen zong kan duh tein kan vote lai nain soisel a huah hoi lai,Israel mi le Moses kar lak  Lam thluan ah phun zai naak lawngte mah cucu hling le so in phah mi Lam ti mi cu asi cu ta.Hling phah mi Lam ti mi cu zei khi hme asi ne? hling pakhat hnih te nih von chunh i aizawh,aizawh kan ti lengmang ne ahcunTuu run cu an vai dih ko lai hen ta.Jesuh nih a Lam zulh mi ah aizawh aizawh ti ve sehlaw zei hme kan lawh ne hnga.

Moses,Faroh fanu fapa si a duh ter lo tu kha zumh naak asi, Izipt ram chaw hlawn vialte naak in Pathian mi hna sin i sii fah in kha aa thim deuh.Pathian nih Moses kha a thim mi si hlah sehlaw,Pangpar phah mi Lam lei ah a zam ve men hnga nain a zam lo,a nun naak dih in Nebo tiang a kal.

Mahbel te Mipi hna heh tiah i hlawh len lawng khi Pathian dawt asi lo,Pastor dawt hi Pathian kan dawt asi ve,hruaitu asi, a khim a ttam zongah a inding le a tuarding asi ti lawng hi,nang le kei hi si ve usih law ti hi ruah chih ve awk asi.tam pek maw na duh tlawmte pek?ti khi sisehlaw  tam pek ah kan kut kan thlir ve men lai cu mu,zei paoh kan ttanghma ah kan i beh ve i kei si ve ninglaw zei dah ka lawh ve hnga  ti hi ruah hnu ah a lung a tling ve lai lo da kaw ti hi kan philh ve lo ding asi.

Cu ca-ah ngaih i chiat ter lo hi Bible cawnpiak ning asi.Tuu khal tu hna dawt hi thluachuah hrampi asi,Pathian mi hna dawt hi kan Pathian dawt asi.

Roland pa.

On Friday, February 13, 2015 3:16 AM, "kawitling kawitling@yahoo.com [LAIFORUM]" LAIFORUM@yahoogroups.com> wrote:

Ka dua le hna a tawicem in kan leh hna lai.

Pastor nih Laimi sinţuan le kawlmi sinţuan le muslim sinţuan le mirang le minak siţuan cu a hartuk i ka huam loh nan hei ti"Pastor timi cu zeidah a si ne?Pastor cu miding mi ca lawngmaw a si?

Pastor hi lahkhah ei nak lawng i nan Pastor sinak nan hman ahcun minung sinah cun ţuan a har ngai hnga ka ti.

KawiTling.

------------------------------
On Fri, 13 Feb, 2015 7:20 AM IST 'palung61@yahoo.com' palung61@yahoo.com[LAIFORUM] wrote:

Ka dua le hna vun peh rihko usi a nuam tuk ai ee.

Malaysia ka um lio ahkhan Rev. Peng Awr nih khan voitam nawn te aka chimh mi cu Laimi sin pastor tuan cu ahar tuk e Kawlram ah tlun ii Mawtaw I cawk huar I mah cu mongh ah anuam bik ko lai tiah voitam nawn te a ka chimh bal.

Rev. Sang Cem zong nih khan  voihnih aka chimh mi cu kei cu Refugee zong ka sawk lai lo Kawlram ah ka tlung lai I caantling in pastor riantuan cu ka zuam tilailo Crusade bantuk a ka sawm umkun hnakaw mahbantuk tu cu ka cohlan ko hna lai e a ti bal.

Rev. Ni Luai zong  voihnih rawl kan ei ti bal I mah I achim mi cu Laimi sin pastor tuan cu Pathian mithmai zoh lo ahcun afawi lo e ati ve hoi.

Cun atu USA zong ah hin pastor atuan lio mi Minung pathum nih ka sin ah an chim  mi cu Laimi sin pastor tuan cu kan zuam bak ti lo tiah an ka chimh bal. Ka lehmihna cu Minung caah nan tuan lo Pathian rian pei nan tuan ko cu mah bantuk nan tonmi cu tukforhnak pei asi ko cu ka hei ti hna.

Mah hitluk in kan nih Laimi sin riantuan ahar milak ii lahkha tlawmte kan pek hna leng ii kan soisel pah hna, kan thaangchiat pah hna, kan duh paoh in rian kan fial pahhna, an caah zeitluk in dah ava har hnga tihi ruah lo awk atha hrimhrim lo cu cah cun an lahkhah tal hi cu an izat nak ding in pek bak ding an si. $3000 in $5000 lakkar hrawng tal ahhin cun um cio kho hna sehlaw atha tuk hnga.

Khrihfa upa mizeimaw nih cheuhra cheukhat hi an mahtaa bantuk ah an iruah sual theu tawn a ngai ngai te tiko ahcun cheuhra cheukhat cu khrahfa upa taa asi lo Pathian taa akeng tu lawng an si. Pathian ta cu Pathian rian atuan tu nih an izat nak in ei hnaseh mah mahhnu lawn ah rian an tuan kho lai.

Voikhat cu Khua ngan nawn ah ka tlawng i Laimi thongkhat hrawng an um khrihfabuu Buu riat an si ve. Khrihfabu buu khat ah zapica thla cam an ka thiah ve I zeitin hen ka cam lai ti awk ka hngal lo. Ka lungah ahung chuak mi cu Malaysia ahkhan ACR le CRC itong in Meeting tuah an timh ii mah ahcun hramthok thlacam an ka thiah I ka duh lo  Pu Borit Za Peng   ka hoih I zeitin dah ka cam lai   Pa Lung   aka ti ka hngalh ve lo caah pei kan hwihfom cu ka ti. Mah lio zong cu ka lungah ahungchuak dih. Pastor lahkhah hmanh thathi I ape kho lo dingzong nih buu chuah lawng kan duh mi zong hi zawtnak tha lo pakhat asi ve hoi.

Phone in sikaw cafang ka zohnolh thiam ti lo. Palh sual mi umkun ngeihthiam ding.

A sau sual ai hawi lai zarih seh mu.

Pa Lung.


Sent from Samsung Mobile

-------- Original message --------
From: "Van Hmun vanhmuna@yahoo.com [LAIFORUM]" LAIFORUM@yahoogroups.com>
Date: 02/12/2015 5:04 PM (GMT-06:00)
To: LAIFORUM@yahoogroups.com
Subject: Re: [Lai Forum] Pastor lahkhah kong ah tlawmpal ka vun tial ta.

PaLung,KawiTling le Pa Thawng.

Nan i ceih hmai mi ah,Ar bia duh an ti bang von i thlaak te ve ka duh,Church ah Pastor cu a lu bik an si ca-ah Khim tein cawm ding,a lung a awi sual lai lo ti kha ruah piak ding.Cun khrihfa bu ttha tein a hruai tu khrihfa upa zong nih hin Kut ro tein inn ah a lawi lengmang ding asi lo (1)Timote 5:17....pek lo lei ah Kum dih ah laksawng tal cu...Pastor lahkhah pek hmanh kan i harh lio ah khrihfa upa ttuan man von pek chap cu a har ngaifawh hi,mah hi kan hlolh lengmang.Mino,Nu upa hruaitu zong laksawng te tuah khawh ahcun khrihfa bu nih zei ruangah dah laksawng nan kan pek? tiah ho hmanh a ttap mi an um hraw lai lo dah...Cun laksawng mit lawng hi au ve lo ding.Mathai 10:10.

Ka hawi pa nih a chim mi cu kei cu Pastor rianttuan hi ka duh bak lo zei ruangah ti ahcun Khrihfabu nih khim tein an ka cawm khawh lo caan a phanh tikah  ka lungchung tein ka vui vai lai i,vuivai bu in khrihfa bu ka hruai ahcun Mi zaw ka si cang i Khrihfa bu zong a zaw lai i zawt bu cun Vanram ka phanhpi kho hna lai lo i,Hell lei ah ka kenh sual hna lai i daan tat naak ka in mi hi ka ngan ter chin men lai a rak ti.Cun a chimtthan mi cu Pathian le khrihfa bu ca-ah ka ttuan veekveek asi ahcun pumpek taktak in tlawmte an ka pek zongah thinlungchung in vuivai naak ka ngeih lo dingin, I Control naak ka ngeih khawh ding lawnglawngah ati ka ttuan ngam hnga ati,cucu thil hmaan bik asi.vuivai a hmang mi cu ttuan man hmuh duh ah a ttuan mi an si,ttuan man hmuh duh men ah si hlahseh ttuan duh naak takak an ngeih ca tu ah siseh ti kha bible cawnpiak ning asi.Cun aa za maw za lo ti kha Mipi nih chek piak ve ding.

Cun pakhat, senior le junior chim mi lawngte ngaih dingin zarhchiar te Biakinn kal lengmang cu a har pah ngai lai.(1)Korin 14:31.
Chung khar ah Nu le Pa lawng nih bia kan chim lai i Fa le nih a ngaih lawngte nan ngaih lai ti cu a har ngai mi asi. Fa le nih an chim caan zong aum pah ah khin chungkhar a nuam ngai hnga.


Mah vial in.
Roland pa.





On Thursday, February 12, 2015 10:02 PM, "thawngt@yahoo.comthawngt@yahoo.com [LAIFORUM]" LAIFORUM@yahoogroups.com> wrote:



Pa lung le Kawitling,

Nan i ceihmi te hi a ttha ngai.Pastors te
Lahkhah pekmi hi cu ruahdeuh kan hau
ko in ka ruat ve.Krifabu fa/ngan nih a
neih ve ko nain,krifabu fa zong ah tlawm
bik $3500 tal hi cu a si awk hrim si.

Thawngtha chim ti lam ah cun a palh pah
ka ti.(mirang ruahning hi).

Pastor cheukhat ve zong cu krifabu ah
thlarau tirawl hi first priority ah a chia
lomi an um pah ve hoi cu.(an itim lam
bak ve lo).
Pathian nih pahrang an kan pekmi cio
in ttan raklak hau ve.
Kriafa upa hi cu kriafabu ah cun kan biapi
ve taktak hoi.
Efesa 4:11;12 ah fiang tein an kan chimh.

Thawng Hup Thang.

Sent from my Android device
----- Original message------
From: kawitling kawitling@yahoo.com [LAIFORUM]
Date: Thu, Feb 12, 2015 14:16
To: laiforum@yahoogroups.com;
Subject:Re: [Lai Forum] Pastor lahkhah kong ah tlawmpal ka vun tial ta.


Pa Lung"Ka ruahning ka vanchim ve khah.

1,Miraang pa na timi hi ka uarthlu lo"a ruangcu Bible siangin kai lo nih cun an thei lo le phungchim loding a timi hi ka uar lemlo.Pathian cu Bible siangin kai lomi kan sin zongah a lang"mah cu a langh nak cu phungchim bantuk in hawi kan chim awk kan rian a si ka ti.Bible siangin hmanh kai sehlaw a sinah Pathian a langlo ahcun a chimkho tuk theng ka zum lo.

2,A tu kan Pastor hi a ţhatuk i zeizah pekzong ka ngamh ko.Cun Pastor cheukhat nih an ţuanning kha"lahkhah cuzah khazah pekawk ka tlak maw tlak lo ti an i check ve a hau.Tuu cong tunih a tuu a tlau lengmang ahcun Tucong thiah ti hna hlah uh an ti lahkhah pek chim lo.

KawiTling.

------------------------------
On Thu, 12 Feb, 2015 10:13 AM IST 'palung61@yahoo.com' palung61@yahoo.com[LAIFORUM] wrote:

Laimi Pastor te an lahkhah hi ruah piak deuh an hau. Atawi nak ten ka vun tial ko lai aruah zia ka thiam ko umu.

Mirang pa pakhat bia ka hal I nan nih na pastor te hi lahkhah zeizat dah nan pekhna tiah ka vun hal cu Senior Pastor pahi $12000 ( thonghlei hnih ) ati abawm tu pakhat hi $8000 ( thongriat ) ati hoi. Mahkhan cun ka lau nawn cang, Asi ahcun zarhpi fate aho dah phung achim tawn tiah ka vun hal than? Senior pa nih achim zungzal ko  a  manh lo caan ah abawm tu nih a chim ati". Midang khrihfa Upa pawl tah an chim bal ve lo maw? Ka vun ti hoi  Baibal  sianginn kai lo nihcun chim phung asi lo ati a cawngmi hmanh nih Pathian bia cu an hngal dih kho lo acawng lo chinchin nihcun zeidah an chim lai ee ati. Mah cu chimhlah zarhpini ii phung an chim lai hmanh ahhin mu cacawn Nilini, Ningani zarhteni nithum chung an I tim ciammam hnu ah phung an chim ee ati.

Laimi kan lungput le Mitang lungput cu van le vawlei bak in kan I dang.

Laimi kan lungput cu kan Pastor te hi Lahkhah tawmten pek.

Phungchim thiam tuk hna seh ti kan duh.

Nawlngai tukhna sehlaw mah duh paoh in uk hna usi ti kan duh.

Holhphunkip thiam hna seh ti kan duhpiak hna.


Mitang ah idor tukhna sehlaw khaawkrak pah zong ah kan le

thna hlah seh ti kan duh piak hna.Khrihfabuu member tang ah nawlngai ten umhna seh ti kan duh piak hna.

Cheukhat khrihfabuu cu khrihfa Upa nih Pastor te uk nan timh hoi hna.

Mah vial khan sirih ko sehlaw, Ka vun chim dih mi cu kan Pastor te hi atlawm bik in $3000 tal hi cu pek vehna ah atha. Thongthum tal lahkha nan pekkhawh dingtunghna lo ahcun Buu chuah hman ti lo ah atha. Thongthumnak tam deuh nan pekkhawh hna ahcun an thin ahung lai ka zum lo. Tahchunh nak ah nan phaknak khua ah Khrihgabuu nan dirh ii nan tlawm te I tamdeuh apekho lo nan si ahcun kha bantuk kha cu theihthiam khawh deuh a si. Zei caah dah mah konghi kan vuntial ti ahcun atu keimah ka nunning in ka fiang mi pakhat cu atu lio ka lahkhah hi Cozah le le zei dangdang tehna  an ka zuhhlan ah  thlakhat  ah $3000 ka hmuh inn I ka tlunpimihi 2500 hrawng asi  fangkhat  hmanh atang bal lo   kha  nai hrawngah ka fiang.

Cu caah cun kan Pastor te hi aa tlawmbik in $3000 tal pek an silo ahcun an izaa hrimhrim lai lo. Khrihfabuu ngan deuhhawi hna ahcun um kal nak aa laat tuk mi nan tampi cu mu. Kan Pastor te hi an lahkhah nan ruah piak ngaingai hna ah atha.

USA ah khrihfabuu pakhat cu pastor an kawl ii Minung pasarih Rev. A hmu cia mi lawngte an chonh hna I an pasarih ning ten an chimmi akhat dih. Laimi sin pastor tuan kan zuam ti lo tiah  BIA  an lehhna ning akhat dih  zalong ten kampanii ah maw Zung pakhat khat ah rian tuan anuam deuh an ti cio.

Laimi zong hi kan ruahnak kan ithlen deuhlo ahcun lohtlau vaa kan hrawng dengmang cang hi mu.

Asau pah ai zarih seh.
Pa Lung.

Lai Thilnu

Thilnu timi cu zuu a thawhnak ding caah, a herh bikmi "thil" asi. Thilnu tha nih cun a thami zu a chuahter i, a chiami nih a chiami zu a chuahter. Thilnu chia nih a thawmi le a thami zu a chuahter bal lo. Cucu thilnu riantuan ning le sining asi.

Minung lungput le khuaruah ning hi Jesuh nih thilnu he a tahchunh. Cu lungput le ruahnak cu minung pakhat chung in aa thawk i, party pakhat, khua, peng le ram pumpi ah a karhter khawh.

Jesuh chan lio ah, Palestine ram ah a lar ngaingaimi Farasi (Pharisees) le Sadusi timi buu pahnih an um. Sadusi hi cu an tam tuk lo caah, bible ah tamtuk an lang lo. Farasi tu cu a fimmi le phungphai an theih tuk an si caah, mi zapi nih tihzahmi le upatmi an si. Jesuh zong a ngiar bikmi party an si. Jesuh he an i ral taktak. A ruang cu an cawnpiaknak aa dan tuk caah asi.

Farasi pawl cu phung an thei tukk nain an nunning a din lo caah Jesuh nih "Mi depde, lam hruaitu mitcaw, mitcaw mihrut, fikfa kan i din chih sual lai tiah heh tiah nan zet nain kalauk nan lemh, sirang aa thuhmi thlanthu, lenglei mitha a lo i chunglei lih le sualnak lawng tein a khatmi nan si" tiah a ti hna (Matt 23:13-28).

Phundang in chim ahcun Farasi cu tu chan "sihni" bantuk an si. Phung an ser i phung cu an thei ngang. Mipi kha cu phung cun an uk hna. An mah tu nih cun, Pathian nih biapi deuh ah a chiahmi "dinfelnak, zaang fahnak le zumhtlakmi sinak" tu kha biapi ah a chia lo mi ati hna (Matt 23:23).

An cawnpiaknak le sining kha aa kaih lo tuk caah, Jesuh Krih nih "Farasi le Sadusi hna thilnu hi i ralring u" tiah a zultu pawl a cawnpiak hna (Matt 16:6, 11). Hiti a chim tikah zultu hna nih an hngal kho lo. Changreu kong sawhsawh ah an ruah. Jesuh nih a nolh than hnu lawngah an i fiang. "Aw Jesuh chim duhmi hi, Farasi le Sadusi mi hna cawnpiaknak kha asi" tiah an i fiang (Matt. 16:12)

Jesuh nih thilnu a ti tikah thilnu taktak a chim duhmi asi lo. Farasi hna le Sadusi hna nih an hmanmi a diklomi khuaruahning (philosophy), lungput le cawnpiakning (teaching) a chim duh. Thilnu he atahchunhnak aruang cu, "thilnu a thawnnak" (power of yeast) le a riannak kong kha a chim duh. Thilnu chia tlawmte nih umpu dihlak chung rawl vialte chiatnak in a thawhter khawh caah, cu a fa bikte thilci te kha ralrin ding hi Jesuh nih zultu pawl a cawnpiakmi hna asi. Hi thilnu chia nih umpu zu vialte a hrawh khawh bantuk in, Farasi mi hna cawnpiaknak hmanlo le kalning hman lo nih hin, Judah ram le miphun pi le minung zumhnak a hrawh khawh timi kha Jesuh nih a hmuh caah, "Farasi le Sadusi hna thilnu kha i ralring u" tiah atinak hna asi.

Hi tuanbia nih kan "Laimi tah zeidah a kan cawnpiak ve hnga? America Laimi le ramdang a phanmi Laimi zeidah a kan cawnpiak ve hnga?" timi ruah a herh.

MIT ka kai lio 1992-93 ah, Malaysia kalmi Laimi pakhat nih ca a ka kuat. "Kawi Vung, Malaysia cu a nuam tuk. Ziknawh a um lo. Palik zong an nihlawh an i tha i, zei tlaih khih le dawi zong an hmang lo. Tangka hal zong an hman lo" ti asi. Ahnu kum 6/7 a rauh tikah Malaysia ah Kawlram miphun kip kan phan. Laimi zong a bur in kan i bur. Malay kalmi nih, kan thilnu chia "ziknawh" hmannak zong kha Malaysia ah kan kalpi. Cu thilnu chia cu, a karh thluahmah. A ruah hlanah, Malaysia palik cu Kawlramnak in ziknawh kong ah an fiang deuh cang. Cucu "RELA" nih sipuazi tuahnak ah an hman i, Kawl le Laimi kha heh tiah tlaih an si. Kan thilnu chia lila nih, kan mah harnak a  kan pek cang.

Hi Kawlram thilnu hi, tih anung tuk. Kawlram a thurhnomh (pollute) a tuah lawng siloin Malaysia zong athurhnomhter. Kan kalnak ramkip ah "pollution" (hnomhtamhnak) kan chuahpi.

Lai thilnu hi khuaruahhar ngai asi. Zeidang cu um ko rih seh law, "min cawk le min zuar" tiang a phan cangmi miphun kan si. Cucu "thil thurhnawm" taktak a si.

Laimi hi riantuan le kawlhawlnak ahcun upat tlakmi miphun kan si. Tangka kawl ah huamnak le zuamnak kan ngei.

Asinain a caan ahcun tangka kan duh ning hi a diklonak tampi a um ve. Abik in "tax return" tuah tikah a silo ning in tuah a tam tuk. Mah le fa asilomi benh le fale midang benhter ti bantuk a tam tuk ti a si. Hihi fale zuar a si. Hmuh hnga lo dingmi tangka hna cozah sin in kan lak tikah, double in fir asi. Zeicatiah cozah tangka a hram cu private tangka a si. Cucaah cozah tangka fir cu, cozah ta le private ta fir a si.

US ummi, Laimi cheukhat nih, "Cozah nih heh tiah a kan hlen ve bantuk in cozah hi hlen khawh chung in hlen ve ding" tiah atimi tampi an um.

Hi cawnpiaknak hi, a dinglomi le aa palhmi cawnpiaknak asi. A hmanmi  alo nain biatak asi lo. Krihfa zumtu tha nih tuah dingmi ziaza a si lo. Khati khan mi vialte nih ruat dih cio hna sehlaw, US cozahpi hi sau a rau lai lo. A tlu zau lai. .

Ruah a herhmi cu, US cozah nih upadi a ser tikah ram caah a tha bik ati ning le mi vialte caah aa ruang bik ati ning in a ser. Cu upadi aa thlen hlan chung paoh cu zulh cio ding kan rian a si. Kan duh lo ahcun aa thlennak ding in doh a herh. Kan doh i kan thlen khawh tung lo ahcun zulh a hau. US cozah nih an phunglam an zulh lo belte ahcun duhpaoh in kan nun ve zong ah a pawi tuk lo. An phunglam an zulh ko ahcun, mipi dihlak nih kan zulh ve ding asi.

Cucaaah hihi thuk piin ruah a hau:-

"Tax hna asi lo ning tuah ti te hna, cozah hlen khawh chung in hlen ti te hna, mah caah a that paoh ahcun cozah caah a chiat zong ah a pawi lo" timi pawl ruahnak le cawnpianknak cu "thilnu chia" taktak an si. Hi thilnu chia hi USA ram ah a karh ahcun, USA ram cozahpi hi kum 100 chung ah a tlu kho ding asi.

Hi bantuk thilnu chia cu Laimi a kan hrawktu ding le America pi a hrawk khotu ding thilnu asi caah, hi bantuk thilnu hi ralrin a herh.

Jesuh nih "Farasi le Sadusi thilnu i ralring hna u" tiah a ti tikah a chim duhmi cu, "An cawnpiaknak kha i ralring u" ati duhnak asi.

Kan nih Laimi zong nih, a dinglomi cawnpiaknak hi ralrin kan herh. Asian lei miphunphai hi kan rak ding lo tuk. Laimi le Kawl zong hi kan rak ding lo tuk. Farasi mi thilnu tih a nun bantuk in kan Asian cawnpiaknak;e Lai cawnpiaknak zong, USA ram caah tih a nungmi thilnu pakhat asi. Hi "Lai thilnu" hi a karhnak hnga lo kan i ralrin a hau!!!

Number 40 Abiapitnak?

Nitlaklei nunphung ah an timi cu, "Life begins at 40" (Nunnak timi cu kum 40 ah aa thawk) ti asi. Zei ruang dah an ti nak chan asi hnga timi cu ka thei lo. Asinain minung sining zoh tik ah hin, kum 40 phak hlan ahcun lung a fim thlu kho lo ti a si. Cauk pipa tial tik zongah, kum 40 tang ahcun va tial hlah u ti asi.

Mifimmi tampi nih an chim tawnmi cu, minung hi  kum 40 tlin hlan ahcun palh khawh ngai asi an ti. Zeicatiah an hmuhtonmi thil a tlawm rih caah asi. Vawleicung hruaitu minthang tam deuh cu kum 40 cung lawngte an si. 40 tang cu an tlawm ngai. Sianginn zongah Ph.D tiang hna phanhnak ding ahcun kum 40 kuakap si a rak hau ko. Ram hruaitu taktak le Party lianpipi hna hruaitu si ding ahcun kum 40 phak a rak herh. University i professor, dean, president hna si ding ahcun kum 40 fai si a rak herh. Sizung uktu si ding zongah kum 40 fai si a rak herh.

Cun minung kan kum hi tuak tikah kum 80 kuakap hi tam cem an nunmi asi. Cucaah kum 40 hi a laiva bak asi. Cucaah 40 ahcun, minung hi zeibantuk minung dah asi lai timi khi a phi a chuak pah cang. Kum 40 phak i na life ah zeihmanh a phi a chuakmi a um rih lo ahcun, khua ruah a hau cang. Na tlolhmi tam tuk a um cang tinak asi. Na timhlamh lo mi tam tuk, tuan ding le tuah ding tlolhmi tam tuk aum cang tinak asi.

Cucaah Pathian zong nih, number 40 hi biapi tuk ah a rak chiah ve nak kha bible hmun tampi ah kan hmuh. Bible cauk ah "40" hi voi 146 a lang. 40 nih hin, thil a tlinnak (fulfillment) timi hi a langhter. Cucaah bible zong ah 40 hi tuanbia tampi ah kan hmuh. Cucu thil khuaruahhar ngai pakhat asi i, Pathian hi number 40 in rian a tuannak kong hi atanglei ah zoh chih ding ah ka tial.

1. Abraham nih Sodom le Gomorrah hrawh lo ding caah "Miding 40" hmuh ding in Pathian a nawl (Gen. 18:29)
2. Exodus cauk hi Daal 40 ah an then.
3. Pathian nih buanchukcho in vawlei hrawhnak caah ni 40 le zan 40 ruah asurter ((Gen.7:12); Noah tilawng tii nih a cawinak ding caah ni 40 a rau (Gen8:6).
4. Noah nih tii a zor i tlangpar a langh hnu ni 40 ah langak kha a thlah (Gen 8:6)
5. Egypt mi hna nih miruak hi thutlo sii an thuh hi ni 40 a rau. Jacob zong ni 40 thutlonak ding sii an thuh (Gen. 50:2-3).
6. Moses cu Pathian riantuan aa thawk ah kum 40 a si (Lam 7:23)
7. Moses Egypt ram in Midian ram ah a zaam tikah kum 40 ramtang ah tuu a cawng (Lam 7:30)
8. Moses cu Sinai Tlang i Nawlbia 10 lak lio ah ni 40 rawl a ul (Deut 9:18,25)
9. Moses cu Kum 40 asi tiang Egypt siangpahrang sinah a um; ahnu k.40 chung Midian ram ah tuu a cawng; a hnu kum 40 ramcar chung ah Israel mi a hruai hna i kum 120 ah a thi. A nunnak le ariantuan kum hna hi 40+40+40=120 in an i then (Deut 34:7)
10. Mi pakhat cu dantat in fung tuk ding asi tikah a tambik ah voi 40 tuk asi (Deut 25:3)
11. Israel mingiatu nih Canaan ngiatnak caah ni 40 an rau (Number 13:25)
12. Israel mi hna Canaan ram luhnak ding caah kum 40 thetse ramcar ah an vai (Deut 8:2-5)
13. Samson nih a tlanh hna hlan ah, Israel mi nih Philistine cu kum 40 an renh hna (Bia 13:1)
14. Biacaihtu Othniel, Deborah, Barak, Eli le Gideon hna nih Israel mi kha kum 40 cio bia an caih hna (Biacaihtu chung)
15. David nih a thah hlan ah Goliath nih Saul ralkap kha ni 40 a hrocer hna (1 Sam 17:16)
16. Elijah kha Mt. Horeb phaknak ding caah ni 40 le zan 40 a rau (1 Siang 19:8)
 17. Prophet Ezekiel cu Judah mi sualnak hmelchunhnak caah a orhlei kap a sirlei in tiding lo le rawl lo in ni 40 a it (Ezekiel 4:6).
18. Jonah nih Nineveh khuami kha ni 40 ah Pathian nih an hrawh hna lai tiah a ti hna (Jonah 3:4)
19. Jesuh cu ni 40 le zan 40 rawl a ul (Matt 4:2)
20. Jesuh cu thawhthan hnu ah a zultu pawl sin ah ni 40 chung vawlei ah khua a sa (Lam 1:3)

Hi acunglei ah hin bible ah number 40 biapi taktak in a  langhnak kan hmuh. Zei ruang dah asi hnga timi cu ka thei kho lo nain, hihi ruah setsat manh tikah, hi thil nih a langhtermi cu, "Pathian cu caan le tinhmi ngeite in rian atuan i, Amah hi number 40 theng te zong hi aa tinh in rian a tuanmi asi ko" timi tu kha fiang tein a langhtermi a si. Hi number 40 hi Pathian number pakhat asi ko timi kha bible nih fiang tein a langher i, asinain a ruang (why?) timi cu kan thei kho rih lo!!!

K.40 Ah Nunnak Aa Thawk?

Bible Hlun lio ah minung hi kum 900 leng hna an nung. An calendar relning aa dan bia maw asi? An nunkhua a sau bia hrimhrim dah a si hnga? Cucu kan thei kho lem lai lo.

Bible zoh tik ah, Genesis le Siangpahrang David te hna chan kar ah, minung nunnak a tawi deuh ngai cang ti kan hmuh. Moses cu kum 120 a nung (Deut 34:7). Siangpahrang David cu kum 70 kuakap lawng a nung (2 Sam.5:4). Cucaah David nih minung sining a tuak i, "Kan chan cu kum 70 asi; kan thazaang thawn deuh le 80 a si ko" (Psalm 90:10) tiah a ti. Hlanlio Judah siangpahrang hna hi kum 50 fai deuh lawng an rak nung hna. .

Psychologist Walter B. Pitkin nih "Life Begins at Forty" timi cauk 1932 ah a rak tial. Hi lio ah, minung nunnak hi kum 60 tluk lawng a rak si. Cu lio ahcun American minung nunnak kha "ruahchanmi kum" (life expectancy) rang ngai in a kai lio caan asi caah, a cauk chuahmi zong a rak lar ngai. Cu cauk 1933 ah "the#1 bestselling book" le 1994 ah #2 Bestselling book a rak si tiah, Publishers Weekly nih an ti.

Life Begins at Forty timi bia hi Kum zabu 20 hnu chuakmi asi. Kum zabu 20 hlan ah ahcun "Thihnak hi 40 ah aa thawk" ti tluk a rak si. A ruang cu minung tam deuh cu kum 40 kuakap ah an rak thi. Tahchunhnak ah Chanlai (medieval) timi AD 500-1500 kuakap, England ram nunnak hi abuaktlak in kum 25 lawng a rak si. Hi lio ah England ram minung hna an nunnak caan a rak tawi tuk. An nungak tlanval ka in an thi ti tluk a si.

Kum 1500 hnu in minung nunnak hi duhsah tein a sau deuh. 1932 lio ah, Psychologist Walter B. Pitkin nih "Nunnak cu 40 in aa thawk" tiah a ti tik ah, a ra laimi chan ah, "Nun ding tampi kan ngei rih; caan saupi kan nung rih lai" tiah minung kha ruahchannak a rak pek duh nak hna a rak si.

Bia hi thawnnak (power) a ngei. Bia nih minung nunnak a thawiter khawh i a sauter khawh. "Life begins at 40" timi nih hin minung kha saupi kan nung kho rih i, rian kan tuan kho rih timi zumhnak le ruahchannak a pek hna. An tha a nuamter hna i, an lungthin a lawmhter hna. Cu tikah minung nih a tha lei (positive) in thil an ruat i, an nunkhua a sau chin lengmang. A sau lawng silo in an tar hnuzong ah an thinlung le an thazaang khuaruahhar in a thawng.  Kan ti khawh, kan si kho ko lai" timi mah le mah bochannak an ngei i, cu thil nih tar bekbareu zong rian tampi a tuanter khawh hna. Zeicatiah minung cu a thinlung le a khuaruahmi nih hmai a mawngh caah asi.

Cucaah America ahcun kum 90 asimi motor mawngmi an tam tuk. Bus an i cit; vanlawng an i cit i an duhnak hmun paoh ah khual a tlawngmi an tam tuk rih. Kum 80, 90 asimi hna bawlungchuih an zoh; casino an i celh i, nuam taktak in an nunnak caan an hmang rih hna. Acheu kum 75 kuakap asimi hi biakinn, sizung le sekhan ah volunteer riantuanmi an tam tuk.

Cucaah na sam a par tik ah na tha chia hlah; na hna a cheh tikah na thachia hlah; na mit a cawt tikah na tha chia hlah; na tar tik le na umkal khawhlo tikah na tha chia hlah. Kum 65 ka na si pin cu, na kum tu kha a lettalam in chim lengmang ko.

Kum 75 na si tikah, "Kum 57" ka si va ti; kum 85 na si tikah kum 58 ka si va ti; kum 95 na si tikah kum 59 ka si" tiah va ti law, cu biafang nih na lungthin an lawmhter lai i an thawnter zungzal ko lai!!

Zeicatiah "Na nunnak taktak cu kum 40 ah pei aa thawk ko cu." Kum 40 na phak bak in atu ceu ka life aa thawknak asi ti in va ruat ko. Hi pin ah caan tampi na ngei rih i, riantuan ding tampi ka ngei rih. Cucaah kum 40, kum 50, kum 60 na phak tikah ka tar tuk cang va ti hlah. Ka upat tuk cang va ti hlah. Hmailei ah ruahchannak he kal ko. Cucu na thawnnak asi ko lai!!



                          Ref. wwww.google.com

Pathian MIn Asawhsawh In Hman Ding Asi Hnga Maw?

Kawl le Lai miphun nih Pathian min kan hman ning hi, asawhsawh in kan hman a tam tuk sual maw ti ka ruat tawn. Kawl nih "paya" timi an pathian min an hman ning kan zoh hmasat lai. 

Mandalay University kan kai lio ah, Kalaymyo lei in tlunkal peng asi. Kalewa le Monywa kar hi tilawng cit in tlunkal zungzal a rak si. A har nain a rak nuam tuk. Ihnak le hmunhma kan ting setsai bal lo. Tenhnak thalo ah i tenh cio a rak si. Kawl pawl thil zuarmi zong cuticun tenh cio a rak si tawn. Tilawng cung i ka tonmi thil nih "Kawl nih kaa lawng in mi an biaknak kong" tam tuk ka hmuh. Cu bia cu zeidah asi tiah "Ka-dawh" (kan biak) ti khi asi.

Voikhat cu tilawng kan i tet tuk. A khah bak in kan khat. Kawl nutungnu pakhat cu kan lak in i tenh i kal a hau. "Ka-dawh...ka-dawh" ("Kan biak hna...kan biak hna..kan biak hna...") ati thluahmah a kan lamhpah thluahmah. Kan cung bak in a kal. Kan i tet tuk caah a mawh lo. A biafang ning tein char ahcun, "Kan biak. hna..kan biak hna" ti i ke in lamh thluahmah khi asi ko. "Biak" ti tung i ke in lamh cu biak asi lo. Kaa lawng in biak asi. Lungthin le tuahsernak in aa tel hrimhrim lo.

            Kan rak i cit tawnmi Chindwin Tivapi tilawng 

Cu bantuk thiamthiam ion Buddha bata minung tampi cu, pura kam ah thla an cam. Atawka pir ko in an kun ahcun "pathian" thei khun an lo. An thlacam tiphul cu a tha tuk i duh a nung tuk. Mi hmuh hngan ahcun pathian bia bik le thei bikmi an lo.  Paya--paya--paya an ti ahcun mi ciammam an si.

Asinain cucu an nunnak le tuahsernak ah aum lo. Mi tampi cu "mi hlen, khapaih-hnaih, thilfir, lihchim le ningcanglo nunnak ah a zit in an I zi." An paya khi,  kaa le hmur cung lawng ah a um. Cucaah khi biafang khi, pura umnak area chung hmanh ah a nguh lo. Tlangtang an phak tik ahcun a raal dih cang. Khi hmur cung lawng i a ummi "paya" timi bia nih khin, an nunnak ah zeihmanh rian a tuan lo. An ziaza ah thathnemnak a chuahpi lo. "An paya rr(pathian) nih a fial taktakmi hna, dinfelnak, dawtnak, zaangfahnak, mi zawnruahnak, mah duhnak kaltaknak, a hmanmi ruahnak le tuahnak" timi hna cu pakhat hmanh an nunpi ti lo.

Cucaah 'paya....paya" an timi cu "pakpalawng lawngte an si" Cucaah Kawlram uknak, naingaizi, sipuazi, luhmuhzi, ram thanchonak le mipi nunnak ah dinlonak a khatl; hrawkhrawlnak a khat. Cucaah vawleicung ram sifakbik le a corrupt bikmi ram pakhat ah kan um. Aleng in zoh ahcun kan pura le biaknak inn le lungphun phunphai a tam ning chim awk a tha lo. Asinain kan biaknak cu kan nunnak ah a lang kho tuk lo. Cucaah an mah Buddha bata Kawl hrimhrim nih, "Kaa nih cun pathian pathian ti, kut nih cun a kenkip te dah" tiah an ti phah.

Hi tluk in khuk bil zongah lungthin cu "pathian" he thlat ngai khawh asi

United Theological Seminary i Bible sianginn ka kai lio ah, Kenya pa hawitha taktak ka ngei. Cupa cu mi capo, mi nuam le nih huam taktak khi a si. Duh a nung ngai. A caan ahcun "Bawipa nih thluachuah in pe ko seh" ti khi nih bu salam le zoh lo salam hna in a ka ti tawn. Midang zong a ti tawn hna. Ka ruat. Mah hi a chim lai ah hin, "A thinlung tak maw asi hnga? Bia sawhsawh ah dah a hman hnga? Zei bia dah ka chim timi hi a ruat taktak hnga maw? A chimmi bia cu biadawh le tha tuk asi nain BIATAK in a chim maw?" timi khi ka ruat tawn.

Pathian timi le Bawipa (Yahweh) timi kong chim cu Judah mi hna nih cun an rak upat tuk i a chim hmanh an chim ngam lo. Kan nih nih hiti nih bu le capo salam bantuk in, zoh setsai lo hna in kan chim tikah BIATAK in kan in kan chim maw ti ka rua theu tawn. Pathian cu BIATAK asi caah velhle le hmunrcung lawng in a min chim ding asi lo.                

                   

America Laimi Krihfa tampi zong hi, "Bawipa nih thuachuah in pe ko seh" timi biadawhdawh hi kan chim cio theu tawn. Zei kan tuahnak paoh ah amin mente zong ah "Pathian thawng in" kan ti. Cucu thil dawh le thiltha an si. Asinain kan chim lai ah hin, kan thinlung in kan ruat tawn hnga maw ti ka raut theu tawn. Alengphawthual le kaa cung lawng "Pathian" hna kan chim sual lai ti phan a um ngaingai.

Biatak ruah ruah setmat a hau. Kan thinlung, nunnak le tuahsernak ah um taktak lo in "Bawipa..Bawipa ti le Pathian..Pathian" timi cu, tihnung asi. Jesuh zong nih pei a ti kha.."Bawipa..Bawipa tiah a ka timi paoh nih vancung pennak chungah an lut dih lai tinak asi lo" (Matt. 7:21). Judah mi hna nih cun Pathian timi le Bawipa timi bia hi, hman an tih tuk i ahuaha lo in an rak hmang ngam lo. Cucu Krihfa zumtu nih ruah chih a hau.

Bawipa timi le Pathian min hi kan chim lengmang hi, a tha ko nain, thinlung le nunnak ah a um tung lo ahcun, hmurcung bia lawngte an si. Pathian cu chunglei a zohmi Pathian asi caah kan chim bak in a rak theih colh. A thinlung in maw a chim? Style in a hmurcung lawng dah? ti hi tha tein a theih.

USA Laimi tampi cu, Bawipa..Bawipa...Pathian Pathian ti ahcun, kan huam ngai nain, tax return tuah caan a zaat tikle lihchim duh caan a phak tik ahcun, Bawipa le Pathian timi hna cu, a umnak hmanh kan thei ti lo. A ruang cu lengphawthual le hmurcung lawng in Bawipa....Bawipa kan ti caah le hmurcung lawng in Pathian...Pathian kan ti caah a si.

Cucaah,  "Bawipa nih thluachuah in pe ko seh" timi le "Pathian nih thluachuah in pe ko seh"  timi bia kan chim lai ah i ruahta a hau. Kan hmurcung lawng hna in kan chim sualnak ahcun, cucu "hmur cung lawng Pathian" asi caah, Pathian min a sawhsawh in hman tu khi asi sual hnga maw ti ruah a herh. Hihi zumtu taktak nih cun then thiam a hau.

Hmurcung lawng in Pathian ti cu, Pathian min nincanglo le a sawhsawh in hman asi caah, thluachuah hmuhnak asilopinah Pathian thinhunnak asi lai.

Zeicatiah, Sinai Tlangpar in Pathian nih Israelmi nawlbia (10) a pekmi hna ah, Bawipa nih hitin a nawl apek hna:-

"Bawipa nan Pathian min cu ningcang lo in hmang hlah u...Ningcanglo in ka min a hmangmi cu dan ka tat hna lai" (Exodus 20:7)"

Pathian min nincang lo hman cu thluachuahnak tu silo in chiatserhnak le dantatnak tu asi caah Pathian min ningcanglo in a hmangmi kan si sualnak hnga lo, Krihfami nih ralrin a herh!

                      Nawlbia (10) Laknak Sinai Tlang

Hruaitu Sual Pawl Donghnak Ni

Vawleicung tuanbia zoh tikah, mi tampi nih cun minthat nakin teitu si hi biapi deuh ah chiah a si tawn. Teinak hmuhnak caah zirtiannak, lihchim, hlen, depdetnak, ningcang lo khuakhannak le mi sawilemnak aphunphun hna hi hman an si tawn. Cu thil hna cu, innchungkhar in, sang le zawl in, tlang, peng le ram tiang in adawtdawt in an um tawn.

Mi tampi nih cun, teitu si hi biapi tuk ah an chiah caah, zeibantuk lam paoh in teinak an kawl. Cucaah a donghnak ahcun ngaichihnak le minchiatnak in an dong theu tawn. Teitu an si lio ahcun, doh khawh lo le a tlu kho lo bantuk in an um nain, a donghnak ahcun, teimi an sinak le an tlukning a fak zungzal. Cucu minung tuanbia tah tampi hmuh khawh asi. Cu lakah vawleicung ah teitu a sinain minchiatnak in a dongmi pawl cheukhat kan van zoh hna lai.

(1) Hitler

Hitler hi lakfa asi tiah an ruah. A pa an thei thai lo. Catang ngeilo in ralkap fate sinak in vawleicung a hnisaimi pa a rak si caah, chiatnak lei hmanh si sehlaw, pa men lo taktak a si. Amah nih achuahpimi Ralpi II nak ruangah vawleicung hriamnam le seh riantuannak zong a thanchoter. Raltuknak tank le vanlawng phurtu tilawng le bawmzuang (missile) ser zong hi amah nih a thanchotermi an si. Amah hi fa a ngei manh lo.


                                        Hitler le a nupi Eva Braun

Germany ram kum 10 chung (1935-1945) tiang hruaitu asi. Amah chan ah German sipuazi, ralkap thazaang, thawnnak a karh. Judahmi million (6) a thah hna. Concentration camp ah an chiahmi hna, a ruh lawng tangmi Judahmi tam tuk USA le hawikawm ralkap nih an rak khamh manh hna. Khamh manh hna hlah sehlaw tam chinchin an thi hnga.


                    Ramkongbau bia a chim lio

Hitler tuanbia zoh tikah azungzal in teitu si hi biapi ah a chiami asi caah, teinak asi paoh ahcun hlen le lichim kha a pawi tiah a ruat lo. Cucaah Hitler nih bia ropui ngai a chimmi cu, "Hlen ding thil a um asi ahcun fak taktak in va hleng hna" ti a si. A tibantuk tein a mah teitu asinak hnga ding caah, Russia le UK te hna le Germany ram uktu hna zong, fak taktak in a hlen hna i, teitu sinak kha a lak ko. Asinain teinak biapi ah a chiah tikah, Hitler cu minchiatnak in a dong lo.


Hitler nih khuvai in a thahmi hna ruak


             Hitler ruak tiah an timi

Vawlei Ralpi II nak ah hin, vawleicung hmunkip ah minung 60-80 millions kar an thi i, hi chungah million 38-55 kar hi misawhsawh an si. Adang hi ralkap khan asi. Hihi ral he aa pehtlaimi mangtam, zawtfah le thihlonak zong aa tel chih dih. Russia hi a temtuar bik an si i, million 26.6 an thi tiah an tuak. Soviet ralkap bak lawng hi 8.7 million an thi.

Adonghnak ah April 30, 1954 ahcun ral a sung i, Hitler le anupi cu an mahtein an i that. An ruak cu Joseph Goebbels nih a khagh hna. Ruak kangmi a kang thlu lo mi cu, Soviet Ralkap sen timi nih an rak hmuh ti asi. Hitler cu ngaihchia le lungrawk taktak in amah tein meithal in aa kap; an nu cu cyanide thihsi a din i a thi ti asi. A thih hnu ah, Hitler Athi Maw Thi Lo? timi cu tampi nihin ni tiang el asi peng rih.


2. Benito Mussolini

Benito Mussolini Italy ram Prime Minister (1922-1943) asi. Nawlngeitu uknak in a ram a hruaitu pa asi. Hitler he kawikawm tha taktak an si. Germandy, Italy le Japan bawm in vawlei kha an rak i cheu. Japan nih Asia ram vialte, Italy nih Africa ram vialte le Germany nih Europe vialte lak dih ding kha an rak i timh.


Mussolini le Hitler ralkap nih upat an pek lio hna

Cucaah Ralpi II lio ah Hitler hruaimi Nazi Germany le Mussolini hi raltuk ah an rak i kawm. Mussolini hi socialist uknak a dirpitu asi. 1940 hnu in Ralpi II ah aa tel ve. Greek, Albania, Libya, Ethiopia te hna a rak tuk ve. 1954 ah Swiss ram lei ah zaam aa timh lio ah an tlaih i, a nupi he an than hna.


                   Benito Mussolini le chungkhar (1933)


  Mussolini (alai) le a nupi (cavorh) an ruak an thlaimi hna

Hitin kan dong kho ve ti hi rak ruat hna sehlaw cu, Hitler he zong an i kawm hnga lo i, ral zong a rak do hnga lo mu?


3. Joseph Stalin



                               Thisen tampi luantertu Joseph Stain

Uktu asi hlan ah a rak sual ngai cia mi asi. Thawng zong a tla i, ram hlatnak ah rak dawimi pa asi. Lakfa zong tam ngai a ngei tiah an ti. 1924 ah Soviet hruaitu Lenin a thih tikah, Soviet uktu dang vialte a tei dih hna i, amah uktu ah a cang. Uktu a chuah cangka i Russia ram cu lothlomi ram in seh riantuannak ram ah ka chuah lai a ti i, ser. Minung tamtuk kha Gulag timi hnekchawm riantuannak ah a tuanter hna; a duh lo mi thawng ah a thlak hna i a thah hna; a mah a zuamcawhmi bawi le ralbawi vialte a thah hna lo le ramdang ah a dawi hna; Russia ram lo vialte kha cozahta ah a chiah dih; a duh lo mi kha a thah hna. Russia sipuazi vialte cozah nih an tlaih dih. Cauk vialte a remh dih; khua tampi cu a mah min ah a letter hna.

Cuticun Joseph Stalin nih Russia ram cu 1924 in 1953 tiang hrang taktak in a uk. An ram hnekchawm in rian a tuanter hna caah Ukraine hna ahcun mangtam a tlun phah i minung tam taktak an rak thi. Russia mipi million tam ngai amah kuttang ah an thi. Russia ram cu Nuclear bomb ngeimi ram ah a chuahter. Hitler he i kah lo ding cachoh an rak tuah nain, a hnu ah an i kap than. Russia minung tam taktak an rak thi. Amah uknak he pehtlai in, amah uknak chung ah (Ralpi II i a thimi chim chin lo in), Soviet ram minung million 20 tluk an thi lai ti a si.

Krihfa biaknak zong a hrawh. Pathian a um lo timi zumhnak in a nung. A nun lio ah, zeibantuk minung hmanh nih tongh ngamlo mi pa cu, a thih tik ah, "vawleicung hruaitu sual bik cazin ah telh chih a si." Pathian a um timi cu a nun chung vialte aa tlaih. Kum 74 asi, 1953 ah stroke timi damlonak in a thi.

Stalin a thih lai hrawng ahcun, a doctor pawl hi alunghrinh hna i, an zapite ngacha in a tlaih dih hna. Cucaah doctor nih a zoh zong an zoh ngam tuk lo. A thihlai kum hrawng ah arak tluril cang. Tihphannak a ngei i, ahnu ahcun, "Ka dih cang" tiah adonghnak ni ahcun a rak ti. "Keimah le keimah zong ka zum ti lo" tiah tih tuk bu in a rak chim.

Zan ah tuan tein a it. A thaizing cu chun ah kan tho te lai tiah a ti. Chun nitlak a thawng a ring ti lo. Amah a zohkhenhtu zong nih an tih tuk caah an chek ngam fawn lo. Asinain chunnitlak a thawng an theih lo caah, zan 11 ah an hei zoh. Cu tik ah Stalin cu tuang ah a rak ril ko. Zan ihnak tawhrolh vialte cu a zun a rak i ceh hnawh i a rak ciar dih cang.

Stalin Police bawi cem Lavrentii Beria timi pa an hei auh. A van zoh i, "Ralbawi bik Stalin hi fakpi in aa hngilh nan hmu lo maw? Chuak u; Thang hlah u" tiah a van ti hna. A rak i hngilh si lo in, "stroke" in a rak damlo i a tluk tu a rak si. A thaizing zingka te ah Palik bawi nawlpeknak in doctor buu khat nih an rak zoh. An zoh lai zong ah, "Palik bawi hantlaknak lak ta lengmang a hau" ti asi. A hawi le zong an ra hna. Stalin a thi lai ti le an phang; a nunglai le harnak kan tong lai ti le an phang taktak ti asi.

Stalin fapa, Vasili, nih Palik bawi Beria zong cu "Nangmah santlailo pa nih ka pa na thihter" tiah a rak chih len ti asi. March ni 5 ahcun a zual tuk cang i, an khamh kho ti lo i a nunnak a liam.

Stalin a thih lai te i a temtuarnak le umtuning cu, a fanu "Svetalana Alliluyeva" nih hitin biaknak hmurka in bantuk in hitin a tial:-

"A mit duak tiah a vun au i, innkhan chung ummi vialte a kan zoh dih. A mi zoh cu tih a nung tuk. A chiakha tukmi a lo; a thing a hung tuk mi le thih tih tukmi a lo.. Cun chikhatte ah intuar khawhlo dingmi thil le tihnung tukmi thil a nunnak ah a vun chuak.....Chikhatte ah a cakehlei kut a vun thlir i, vancunglei ah pakhatkhat khi a sawh bang in a kut a hler...cun kan zapite chiat a kan herh bang a lo; Cun caan tlawmpal ah, adonghnak bik ah a van i hrim than i, thlarau cu a titsa in aa then colh.."

Pathian theihlo bu thih cu tih a rak nung tuk ko ee?

Zeitluk pa thawng le nawlngeimi zong nih thihnak cu an tei kho ti lo. Thihnak a phak tikahcun zeitluk pa raltha zong an therphang ko cang. Hitin kan thi ve te lai ti khi rak thei chung kho sehlaw, a sual zong a rak sual tuk hnga lo mu? Doctor hmanh nih thlawp ngam lo tiang in sual cu nun chan a rak tlawm tuk hringhran ee?


                       Joseph Stalin ruak

Si thatha an pek i a thaw an tum ko nain, a thaizing 9:50 Am ah Stalin cu a thi. Akhan chung ummi dihlak nih an khuk an i bil i, tarpa kut kha an hnamh cio.

4. General Ne Win

Kawlram zalawnnak caah aa pemi ralkap 30 lakah pakhat a si. Mi muidawh le pa chuak thiam a si. "Amui in zoh hlah hlah a zia in zoh" ti dingmi pa asi. A mui dawh bantuk asi lo. A tuahsernak a chia ngaingai. Nupi zong tam ngaite a ngei.


              General Ne Win

Kawlram kum 26 fai a uktu General Ne Win cu teinak kha biapi ah a chiah peng caah, tlangcung mi tapung hruaitu zong a hlen hna i a tei hna. Kawlram cu "Asia rawlbuk" tiah an rak timi ram in vawleicung sifak bik ram ah a chuahtu a si. Kawlrammi nih ralkap uarnak le tihnak lungput chuahtertu zong a si.

Kawlram mipi kha duhpaoh in a kan tei i, kum 26 a kan uk. U Thant thih buai lio ah, Yangon Sianghleirun siangngakchia bu innpi zong bom in a rak khuaitertu hna a si. Siangngakchia tampi a rak thattu zong asi.


                             1988 Buai lio (Yangon)

Tangka voi tamlak te a thattu pa asi. Zeidang riantuan awk theih lo ah, tangka khah rumro a rianmi pa asi.

1988 buai lio ah a rak chimmi cu, "Ralkap timi cu kah asi ahcun dingte in kheng lak in kah asi" tiah lamzulmi mipi a rak hro hna. 1988 buai ruang ah, siangngakchia a thawng in an rak thi. Sianghleirun siangngakchia tam tuk an vaivuan. Tapung phun tam tuk an tho.  Kum 26 teitu asi nain, a donghnak cu ngaihchiatnak le ningzahnak in a dong.

December 5, 2002 ah a nunnak a liam ve tikah, Kawlram President a rak si ve mi ngengmang ruak thlahtu hmanh a ngei ti lo. An mah chungkhar minung pakuahra lawng nih ruak an thlah i, a vui hmanh in vui lo in a khangh.  Amah a rak tunmer chawmmi ralbawi hmanh nih, a ruak an thlah ti lo. A ruak cu, ngakchia ruak hmanh a tluk ti lo. A tuanbia cu minchiatnak in a dong. Sual man cu tuanbia chia in donghnak asi timi kha, General Ne Wi tuahsernak nih kan mah chan bakah a langhter ko.


                1988 Buai Lio Hmanthlak cheukhat


         Ne Win le a fanu Dr. Sandar Win

Nawl ngeihnak le thawnnak hi a hmun lo. Hitin nikhatkhat cu kan tar te lai i cawlcang kho lo in kan um te lai ti rak theifiang sehlaw cu a sual zong a rak sual tuk hnga lo. "Aa-naa-zu" (nawlngeihnak a ri) timi ah aa tel ve. Amah ruangah college siangngakchia thawng in an thih pin ah, minung tam tuk vaivuan in kan rak um hna. Keimah college kai lio asi i, tangka thih ruangah voikhat college an khar i kan tlung. 1987 ah a buai than i kan tlung than. 1988 ah abuai than i kan tlung than. Cu hnu le bang cu kum 3 bak sianginn an khar i, vaivuan taktak in kan rak um.


5. Hosni Mubarak

Egypt hruaitu Hosni Mubarak zong Egypt ram cu kum kum 30 (1981-2011) tluk Egypt ram president atuan. Mipi nih an duh lo tuk caah an thlak pin ah taza an cuai. Atu a thih laite ah, thawng a tla peng rih. A fale vialte tazacuai an i huah dih. Ziknawh ei le mi thihter timi upadi in taza an cuai. Thlanmual a liam lai tiang, zohchia in thawng a tla. Zeiltuk ngaihchia dah a va si?



Egypt ram Cairo khualipi ah Mubarak duhlonak an langhter lio




Adonghnak ahcun hitin bawm chung hrenmi saram te bang a um ve ko

Hosni Mubarak hi a nunnak a dih rih lo. Asinain zeitikdah a nunnak a dih lak timi lawng hngah asi cang. A thih lai ah tazacuai aa huah. Nun nuam lo taktak in a um. Harnak tampi a tong. Tuanbia chia taktak in a nunnak a liam ding asi.


6. Muammar Gaddafi

Lybia ram hruaitu a rak si. Ralbawi no te a sinak in uknak a chuttu pa asi. Siangpahrang uknak an ram ah a donghter tu asi.


Muammar Gaddafi a bawi lio

Libya hruaitu thing, Muammar Gaddafi cu Libya ram kum 42 (1969-2011) tiang uktu asi. Ramchungmi nih an doh. A sungh tikah a fapa le zong tam deuh an thi. Anupi le ramdang ah an zam. Amah zong khur chung aa thuhnak ah, an va tlaih i "zu khur chung ah zuu an tlaihmi bantuk in khur chung in an van chuah. An vuakdennak ah a nunnak a liam colh." A nun lio ciammam ahcun siangpahrang bantuk in aa thuam, nungak dawhdawh nih an cawngh, virgin ngaknu nih an hngah peng nain, a thih tik ahcun, thi he daw he a nunnak a liam. Teitu a rak sinak cu min chiatnak in a dong. Tuanbia dawh tial caan kum 42 a ngei ko nain, tuanbia dawh tial duh lo in minchiatnak in a tuanbia a dong.


Gaddafi fapa le zong hitin ngaknu dawh he an i nuam


          Ngaknu dawhdawh nih an cawngh


  Alinhnak thetse ram ah Gaddafi umnak inn dawh


      Adonghnak i Gaddafi aa thuhnak khur


            A donghnak ni ahcun hitin a asi ko. 


Uanthlar ding asi lo.Thih ahcun hihi asi ko.

A nun lio cang ahcun, Atom bomh siam aa tim i, USA cozah pi hmanh nih an rak zeihmi a rak si. Vawleicung ramkip nih tihmi pa a rak si ve. Asinain thihnak nih cun hitin a tuah ve ko.

Hi bantuk in, cawlcang kho lo in kan pumsa hi, hitin lungtum bang kan ril ve te ko lai ti hi, rak thei kho chung sehlaw, a sual zong a sual tuk hnga lo i, a uan zong aa uangthlar tuk hnga lo.


7. Saddam Hussein 


    Saddam Hussein (1979-2003) (Ref. AP)

Saddam Hussein Abd al-Majid al-Tikriti hi 28 April 1937 ah a chuak. Iraq president panganak asi. 1979-2003 tiang Iraq uktu asi. 1968 ah ralkap nih nawlngeihnak an lak lio ah, a biapi taktakmi pa a rak si. Iraq uktu asi hlan in, nawlngeitu taktak a rak si cang.

1980-1988 karlak ah Iran-Iraq Ral dohnak zong a rak chuahpitu asi. Minung thawng tam ngai an thi. Kumzabu 20 nak chung raltuknak saubik asi. Cu hnu ah Shi'a le Kurdish ral zong a rak doh hna i, Kurdish miphun cungah ah gas a rak hman i minung 50,000-100,000 kuakap an thi lai ti asi.

Iran-Iraq Ral lio ah Iraq ralkap zong gas in a rak kah hna i hmun khat bakah 20,000 tluk an rak thi ti asi.Iran chimnak ah an mah leikap minung 123,220-160,000 kar an thi an ti. Acheu nih 200,000-6000,000 kar an thi ti asi. Iraq leikap ah 800,000 kan thi an ti. Acheu nih cun  Innlo thilri a rawkmi sunghbaunak hi billion $627 man asi.

August 1990 ah Kuwait zong a tuk than. Hi ral ah Iraq ralkap 295 an thi; Kuwait 4,200 an thi; 12,000 an tlaih hna. Innlo tam taktak a rawk. Vanlawng, tank, tilawng le meiti khur tam taktak aa rawk.

Saddam ralkap Kuwait in an dawi hna i Persian Gulf-War (August 1990-Feb 1991) zong a chuak than. Hi ral ah hin American le Hawikawm ralkap 956,600 (US ralkap 700,000) le Iraq ralkap 650,000 raltuknak ah an i tel. Hi ral hin Hawikawm ram 147 hi ralkut in an thi; 145 hi ral he pehtlai in an thi. an zate 292 an thi; 776 hma an pu; Kuwait 200 an thi. Iraq ralkap 20,000-35,000 kar an thi; 75,000 tluk hma an pu. Iraq mipi 3,664 tluk an thi; Kuwai hi 1,000 an thi, 600 an tlau. Israel zong bawmzung in an kah hna i zeimaw zat an thi i tamlak hma an rak pu.

29 January 1991 ah Saudi Arabia zong ni 2 chung a va tuk than i Saudi leikap 43 an thi; Iraq lei kap 60-300 kar an rak thi. Saudi le American Marines nih an tuk than hna i an rak dawi than hna.


        Khur chungah Saddam an tlaih lio

2003 ah USA le British nih Iraq cu an tuk i, Saddam cozah a tlu. Amah zong 13 December 2003 khur chung ah an tlaih. 1982 ah Shi'ites 148 a thah hna timi hmuh in, taza an cuai. 30 December 2006 ah hri in an thlai i a nunnak a liam.


             Saddam donghnak cu hitin asi ve ko



8.  Pol Pot (1925-1998)


          That dawhte asimi misual Pol Pot

Pol Pot le amah hruaimi communist Khmer Rouge nih Cambodia hi 1975 in 1979 an uk. Hi lio ah Cambodia ram ah minung 7-8 millions an rak um i, 1.5 million hi mangtam, thah, thawngthlak, zawnak le rian tamtuk tuanter ruangah an rak thi. A cheu nih cun mithi hi hinak in an tam deuh lai tiah an ti. Mithi a cheukhat cu abubu in leikuangah an vui hna i, cuka hmun cu, "Mithahnak hmun" (Killing fields) tiah an ti.



                  Pol Pot thahmi minung luruh pawl (Ref. google.com)


          Pol Pot thahmi minung ruh pawl

Pol Pot cozah nih hin an mah a doh khotu ding an ruahmi hna le an lunghrinhmi hna paoh cu a bubu in an rak thah hna. "S-21 Thawnginn" cu tih a rak nung tukmi thawnginn a si i, cuka thawngtla 20,000 chungah 7 tluk lawng hi a nung in an chuak ti a si. Biaknak hruaitu le mifim paoh an ral hna. Khuapi chung mipi le cozah riantuan zong an ral hna. Sining zeihmanh a umlomi lotuah le leikuang tuahmi mi sawhsawh kha ser an timh. Vietnam miphun tlawmtuai zong an rem hna lo. Cucaah 1979 ah Vietnam nih Khmer Rouge cu a rak tuk hna i, a tei hna. Cu pin zong ah tapung an tho len nain an cak bal ti lo.

1980 ah China nih hriamnam a bawmh i, Vietnam ralkap dohnak ca ding ah USA nih naingaizi leiah a rak dirpi ve. Asinain Khmer Rouge cu an der chin lengmang i, 1991 ah daihnak cachoh an tuah.  Ahnu ah Khmer Rouge cu a zapi tein aa rawk viar.

1997 ah Khmer Rouge in aa thenmi hriamnam tlaibu pakhat nih an tlaih i, innthawng ah an chiah.  April 15, 1998 ah a ihnak ah a thi.Tu chun ni ah, Khmer Rouge lio i hruaitu pawk kha UN zong nih tlawmte lawng human rihgt an buar ruangah taza an cuai hna. Cambodia minung tamtuk thihtertu an si nain, Khmer Rouge hruaitu hi tlawm telawng taza an cuai hna.

 
            Pol Pot thlan (Ref. AP)

Zohchunhmi Ca

1. http://www.history.com/topics/pol-pot