Monday, January 8, 2018

Israel Ah Kum 500,000 Simi Hmunhma Rawp An Hlai



Israel ram hi vawleicung ah minung khua an rak sak hmasatnak hmunhma le ram pakhat a si ve. Hi ram ah hin, khuahlun le thilhlun hi tampi an hmuh cang hna. An hmuh chap lengmang I, hmuh rih lo mi le hmuhte dingmi zong tampi an um kho.

Israel thilhluncotu (archeologists) pawl nih, nai Zarhpini (January 7, 2018) ah, kum million cheu dengmang a hlunmi khuarawp pakhat kan hmuh tiah thawng an thanh. Cucu atu chanthar Israel ram lampi kam ah an hmuh. Vawlei chung meter tampi a thuhnak ah a rak um. Cu an vawlei an hlainak hmun cu, an khualipi Tel Aviv nichuahchaklei Jaljulia khuakam ah a si. Hi khua hi minung 9,618 (2016) an umnak khua a si.

Jaljulia hmunhma hi, minung tuanbia aa thawk hlan ramvaih in aa cawmmi minung pawl khua an rak saknak hmun a si I, tivate, thingram hninhnonak le ramsa tampi an rak umnak hmun a rak si I, an mah caahcun "paradise" bantuk hmunnuam a rak si.  Hi khuarawp hi, Israel ram I an hman taktakmi Lampi 6 timi kam ah a um. Cu hmun ahcun "Minung sermi "hreitlung" (axes) azaza in an hmuh" tiah Israel Thilhlun Nawlngeitu (Antiquities Authority) nih an ti.




"Lampi 6 nak le Jaljulia karlak vawleitang meter 5 tluk a thuhnak hmun I, kum million cheu a hlunmi khuarawp hi bantuk in tha tein in a rak um khawh rihmih hi, khuaruahhar a si" tiah Tel Aviv Univerity's archaeology department lutlai Ran Barkai nih a ti. Hi hmun hi, hi miphun hna caah hmunhma nuam tuk "paradise" bantuk a si caah a tu le a tu an ratnak hmunhma a si tiah a peh chap.
Hi hmun hi, "homo erectus" timi a tu kan mah chan minung a kan hringsortu minung hna pipu pawl an rak si tiah an ti.

Hi ka hmun an hlainak a ruang cu, Lampi 6 le Jaljulia karlak ah hin, innlo sak ding an timh caah, hi hmunhma ah hin "thilhlun lei zohtu hna" nih nawlpek a hauh caah, an hlai hmasat ruangah an va hmuhmi a si. Thilhlun hlaitu pawl nih an ruahmi cu, hi hmun ah hin "minung tuanbia aa thawk hlan minung pawl nih, khuacaan zulh in an rak tat tawnnak hmunhma pakhat siseh law a dawh" tiah an ti.

Israel hi phundang Ngai a si. Zeicatiah an nih ram ahcun, bible nih khuahlun a timi siseh, bible ah aa tellomi minung khuasaknak khuarawp le thil hlun tampi umnak hmun a si caah, cucu Israel cozah nih biapi tuk ah an ruah. Cu thilhlun pawl cu an rawk sual lai, an vaivuan sual lai" timi an phan caah, khua tlak an duh tik le lamcawh an duh tik zongah, a bantuk in vawleitang ah thilhlun a um sual maw timi hi, an hlaiter hmasat tawn hna. A um lo lawng ah, cu hmun cu cawh le chilh khawh a si tawn.

Kan nih Lairam hna cu, kan pipu nih Lairam an tlak khi a hla rih lo. Kan miphun kan no tuk caah, thil hlun hlai ding ngaingai a um lo. Thantlang Peng le bang ahcun, Tlangkhua hrawnghrang I Khualhring Khuarawp tibantuk le Vanzang ram Mar pawl nih lung an rak cawimi tibantuk le Thau ram I, Laimi pipu an phak hlan miphun pawl Thlan rawpcak dah ti lo cu, thilhlun hi a um tuk lo. Thil hlun kan ngeihmi hnihkhatte zong kan hrawh viar hna. A ngaingai tiahcun thilhlun fate pakhat hi man a rak ngei tuk I, Laimi zong nih thilhlun kan ngeihmi tete hi zohkhenh le runven I, tourist le scholars sin in tangpa hmuhnak ah ser ding an si.

Israel ram cu, thil hlun a tam tuk caah, cu zong cu tourist le scholars pawl sin in tangka tampi an hmuhnak ah an tla. Israel cu nu hrinnak in an fim caah an ram hi, zeipoh hi tangka sipuazi ah an tlakter khawhmi a si. Ram fate le miphun hmete an si nain, ram le miphun an daw. An fim caah thil an thei i, an rum. An rum caah an thangcho. An thancho caah an thawng. An thawn caah nawl an ngei. Nawl an ngeih caah USA zong nih an dirpi peng I, UNO zong an tih hna lo.

Cucaah Laimi zong hi, miphun fate hmanh si u sih law, fim, rum le thawn kan herh ve caah, Israel bantuk in thil fate a lomi thil hlun te hmanh hi, tha tein a zohkhenhmi miphun kan si a herh ngaingai. Israel fimnak le lungput hi kan I cawn ve a herh.











No comments:

Post a Comment

Hmurhuh Huh Lo Ruangah February Ahcun 500,000 An Thi Kho

Covid-19 zawtnak U.S a phanh ka tein CDC doctors le scientists le NIAID (National Institute of Allergy and Infectious Diseases) director Dr....