Vuichip Tlang Airport Kan Ngei Kho Lai Maw?

Nihin Lairam ah ruahlo taktak in thawngpang tha le thawngpang thar a chuakmi cu "Thantlang khuapawng ah Vuichiptlang ah vanlawngbual an cawh lai" timi thawngpang a si. Hi thawngpang theih tikah lung aa lawmh lawng siloin khuaruah a har. Lung zong aa hmuih tuk. Thinlung zong a cawlcang ngaingai. Asinain karhlan ding tam tuk a tang rih timi kan ruah a herh.

Zeicatiah Vuichiptlang cu Thau in Thantlang kan kal pah ah kan pal pengmi a si i, khawzeika zawn ah khin hme vanlawngbual (airport) cu a um khawh lai, timi khi ruah lo awk a tha lo. Minung ruahnak nih a rak phanh khawhlomi a si. Kawlram lei rami upa hi, "Vanlawngbual caah khawika dah an zohmi a si?" tiah ka hal tawn hna. An ka lehmi cu "Tlangrua khuapawng te ah rawn tha taktak a um i, cucu an zohmi a si" tiah an ti tawn. Asinain cu rawn cu a rem deuh lo caah, Thantlang-Thlualam tlawnnak lam in a chaklei Sopum khua lei Vuichip Tlang thluan ah a si tiah an ti.

Tlang sannak cem zawn a kuarhnak hmun hi an cawhmi a si 

Cuti an ti le bang ahcun ka khuaruah a har chinchin. "Khawika zawnte ah khan hme rawn a um hnga?" ti ka ruat. Thantlang hrawnghrang hmanthlak ka zoh i, Saisihchuaklam chak deuh te ah a rem  ngaimi rawn cu, kuar nawn in hmuh khawh a si. Cu hmun cu Tlangrua khua pawng nakin a tha deuh. A rem deuh pin ah a kau deuh ti a si. Tlangbo nawn pahnih kar i rawn zawn hi a si i, bo hi an chimh lai i, a kau ngai ding a si tiah an ti. Hmanthlak zoh tiah, kuar nawn in a um i, kauh ngai dawh cu a si. Vanlawng tumnak zong ah a donkhantu tlang a um lo i, a rem taktak ding a si.

An zohka lawng asi rih caah, zeihmanh aa fiang rih lo. Lam pemh an timh lio a si. Vice President Pu Henry Van Thio zong nih tha a pek taktak ti a si. A mah chan lio ah tuah kho hna sehlaw a tha tuk lai tiah ruah cio a si. Vp. Pu Henry Van Thio cung zongah lawmhnak a ngan ngaingai. An tuah khawh taktak le bang ahcun, "Amah min chuankhan in cu vanlawngbual cu auh ding ah aa rem ding a si."

Vuichip Tlang Airport pialnak lam

U.S in Laitlang tlungmi nih an chimnak ah, "Vuichiptlang vanlawngbual cu tha tein an cawh khawh ahcun pe a sau pe 6,000 le a kauh pe 200 a si lai tiah an ti" ti a si. "Tlangbo chimh ding pahnih a um i, a sang deuhmi hi pe 80 tluk thumh a hau lai" tiah Pu Ram Khar, Thantlang sipin lutlai nih a chim. Cun airport tuahnak ding caah hin cozah nih budget a chuah rih lo. Thantlang khuami nih phaisa kawlmi in cawh chung a si. Ting 400 renglo kan dih cang" tiah a ti. Hi vanlawng ground cawhnak caah hin, Laimi a bik in Ramdang ummi Thantlang Peng mi nih tangka in bawmh khawh ve nak hi um kho sehlaw a tha tuk ding a si. Ram dang ummi nih kan zuanhnawh hna a herh.

Cucu a si khawh ahcun vanlawng minung 46-56 tiang a tlum khomi vanlawng a tum kho ding a si. Tahchunhnak ah Kalaymyo Airport khi kataya an phahnak cu pe 5,502 tluk lawng a sau ti a si. Vanlawng lian ngai an tum kho ko. Mizoram nih an ngeihchunmi Lengpui Airport hi pe 8,200 a sau i, a men lo. Kalaymyo Airport nakin a sau deuh. Kalaymyo cu a kauh belte a kau ngai. Vanlawng lianlian zong a tum kho ding a si.

Tuak tikah, Vuichiptlang zongah Kalaymyo i a tum khomi vanlawng cu an tum kho ve lai tinak a si. Kalaymyo vanlawngbual cu minung an tam caah, a hlunghlai tuk i sipuazi caah aa tlak taktakmi hmunhma a si. Vanlawngbual ngeih tikah a herhmi cu, "passenger" le thilri phurhtlunhmi tam ngeih hi a si. Atu kan umnak khua hna hi U.S ah lianh ah 14 nak lawng a si nain, International Airport lianmi pahnih a um. Pakhat cu passenger phurmi tumnak a si i, a dang pakhat cu passenger le thilri phurtu vanlawng pawl an tumkainak a si. Cu airport pahnih nih tangka an chuahpimi hi a dintuai lo.

Vuichip Tlang i vanlawngbual an tuah khawh taktak ahcun, Thantlang in Aizawl, Imphal le Chittagong tibantuk ramdang ah fawi tein zuan khawh a si lai. Kawlram khuapi vialte fawi tein zuan khawh ding a si i, a tha tuk a si. A miaknak a tam tuk ding a si ve. Hi airport nih Thantlang le Hakha sipuazi zong tampi a thanchoter khawh fawn lai i, kan miphun caah a tha tuk ding a si. A that khunnak cu, Border Trade Road ah chiahmi, Saisihchuak lampi cungah a ummi hi a si. Saisihchuaklam cu Laitlang pumpi ah, Rihlam tluk in a hlunghlai te dingmi a si caah a si. Kaladan Project biatak te a tlamtlin cun, Saisihchuak lampi cu a hlunghlai ngai te ding a si.

Saisihchuak lampi (L) le Vuichip Tlang airport lampial (R)

Ruah chih ding belte tampi a um ve. Zeicatiah, Vuichip Tlang ah vanlawngbual tuah ding cu Laimi caah thawngtha a si nain, ruah ding mi tampi a um. A ruang cu Laitlang cu minung kan tlawm tuk. Kan si a fak tuk. Tangka kan ngei lo i, vanlawng in khualtlawng kho dingmi hi an tlawm tuk rih. Cun Thantlang le Hakha hrawnghran phaisa chawkmi hi, peng chung in a chuakmi tangka nak in ramleng le cozah lei in a lutmi tangka a tam deuh. Kan ram ah rian a um lo. Tangka luhchuahnak a um lo. Vanlawngbual hi a tuah a biapit tluk tein hman khawh, ngeih khawh le zohkhenh khawh hi a biapi taktak ve. Hman khawh, ngeih khawh le zohkhenh khawh lo ahcun, a miaknak a um ding a si lo.

Cu thil ruah tikah, "Vuichiptlang vanlawngbual tuah ding hi, ruahnak tha tuk cu a si nain, kan hmang kho lai maw? Kan ngei kho lai maw? Vanlawnglei company nih an hlawk lai maw? An hlawk lo ah an zuang duh lai maw? An zuan duh lo i vanlawng a tum-kai lo ahcun vanlawngbual lawng ngeih cu zeidah a miaknak a um lai? Cunak cha cun kan lam hmanh hi, kau taktak in i co sehlaw, kataya hi i phah sehlaw a tha deuh ko hnga lo maw?' timi hi ruah ding tampi a um.

Zeicatiah vawleicung hmun tampi ah vanlawngbual cu an tuah hna i, an hman khawh lo caah aa rawkmi international airport tam tuk a um. Kawlram hmanh ah Gangaw Airport, Htilin Airport te hna an i rawk ko. Gangaw Airport hna cu a sau ngai i, a tha taktakmi a si. Tha tein tuah ahcun vanlawng lian ngai zong a tum kho ding a si. Cu airport cu nihin ni ahcun an hmang kho ti lo. Kyaukto khua ah hin vanlawngbual cu pahnih a um i, a pahnih ning tein an i rawk.

Atu lio ah Kawlram ah International Airport (4), ramchung ca airport (46) le ralkap vanlawng tumnak vanlawngbual (5), a zapite 55 a um. International airport pali lakah Mandalay International airport hi tha tein an zohkhenh kho lo ti a si. Cu lio ah Hanthawady International Airport sak an timh than. An sak taktak ahcun ram fate chungah naih tete in International Airport pali um ding cu a phu tuk lo nain minung an karh ngai i, ram hna a thancho ngai le tourist tampi an rat ahcun a um kho ve mi a si.

A tu lio ah ramchung ca vanlawngbual 46 a um i, cu chung ah 25 tluk lawng hi, biatak tein aa hmang kho. A dang cu an i rawk cang hna. Asiloah an hmang kho ti hna lo. USA le Europe zong ah vanlawngbual an hman khawh ti lo mi hna, aa rawkmi tampi an um cang hna.

A rawk cang i lam bantuk ah a cangmi Gangaw Airport

A ruang cu minung an tlawm. An si a fak. Khual tlawng zong an um lo. Vanlawng tum ding zong  a um ve lo. Minung an tlawm pin ah an si a fah i, khual tlawng le aa chawkmi an tlawm tik ahcun, vanlawng company nih an miak ti lo. Cu tikah vanlawngbual kha an zohkhenh kho ti lo i, an mah tein an i rawk ko. Vawleicung ah million tampi dih in sakmi vanlawngbual aa rawkmi an tam tuk.

Cucaah thil pakhat tuah tikah, "A miak ding le miak lo ding hi ruahchih cia a herh." Tangka tam tuk dih tung i, hman khawh tunglo dingmi cu san a tlai lo. Cucaah, Vuichiptlang i airport an tuah khawh taktak ahcun thil tha tuk a si. Asinain Gangaw Airport bantuk in aa rawk sualnak hnga lo, tu chun in Thantlang le Hakha Laimi kan i zuam khun a herh. Kan ta a si, kan hman khawh i kan kilkawi khawh ding khi a biapi taktak. Cuti kan ta taktak a si khawhnak hnga ding caahcun, kan tuan dingmi tuanvo tampi a um. Cu lakah a biapi cemmi cu:

1. Lairam ah minung kan karh a herh. Ram thanchonak ah hrampi cu "minung tam" a si.
2. Lairam sipuazi kan thanchoter a herh.
3. Khualtlawngmi tampi um a herh. Khual tlawnnak ding caah tangka tampi ngeih kan herh.
4. Tangka kan ngeih khawhnak ding caah, Thantlang le Hakha ah tourism biatak tein ruah a herh.
5. Thantlang le Hakha Laimi nih rian fak pi in kan i zuam le tuan a herh.
6. Cinthlaknak-kawawm, aalu, pe phunphun cin le ka dang ah zuar khawh ding tiang zuam a herh.
7. Sipuazi a thatnak ding caah Kawawm rialnak seh hna ngeih kan herh.
8. Rian a umnak ding caah "mitsur wine" sernak sehzung ngeih kan herh.
9. Kan ram in eidin abikin "tawlrelba" ramleng zuar ding tiang cin le chuah kan herh.
10. Zawngtah, theithu, retei, zammir, strawberry le thei phunphun khuapi zuar ding cin kan herh.
11. Satil zuat i, sacar le sahring zong Kawlram khuapi kuat khawh ding tiang in zuat kan herh.
12. India he sipuazi cawkzorhnak "Border Trade Zungpi" ngeih kan herh (Hmunhma an tuak cang)
13. Kawlram ah eidin le tuktak zeipoh i hngatchan pet lo in, Lairam ah kan chuah ve le tangka aa chawh khawhnak in eidin le tirawl ramchung ah chuahter kan herh
14. Motor ser, cycle ser le zungthiam kan herh. Cuticun kan thazaang kan zuar khawh lai.
15. Sianginn kai le mifim cathiam tampi chuah kan herh. Cuticun tangka tampi kan ngei kho lai.
16. Nuamhnak hmunhma thatha tampi ser le tuah kan herh. Cuticun khual an ra duh lai.
17. Chunzan in a kal khomi lam tha kan herh i, Saisihchuaklam hi biatak tein ser a  hau.
18. Tangka hman khawh kan herh. Cucaah Laimi rian kan ngeih le riantuan a herh.
19. Vanlawngbual ngeih hlan ah, thathut doh hmasat kan herh. Kan thathut ahcun Vuichiptlang vanlawngbual hi kan ngei kho lai lo.
20. Phaisa ngeih le khualtlawn kan uar le huam zong a herh.

Vuichiptlang ah vanlawngbual kan ngeih khawhnak ding caahcun, a cunglei sining vialte hi kan tuah le tlinh taktak a herh. Zeicatiah cozah nih Vanlawngbual cu, a zungzal te cun an remh kho lai lo. Vanlawngbual kan ngeihmi nih a tangka miak a chuahter ve i, a mah le mah aa todelh lawngah cu vanlawngbual cu a hmun lai i, kan caah hlawknak a si lai. Cucaah cozah lawng rinh lo in, Laimi dihlak rian kan i zuam i kan tuan i, kan tha a thut lo i, ningcang tein kan um lawng ah, vanlawngbual zong kan ngei kho lai. Cu siloahcun vanlawngbual cu i tuah hmanh sehlaw, sau hmang manh lo in a rawk khomi a si. Cucu a sinak hnga lo ding caah, Laimi dihlak dinfelnak he rian kan i zuam a herh.

Hi vialte a chiatnak le thatnak ruah le tuak hnu ah, careltu zong nih ruah a herhmi cu, "Vuichiptlang vanlawngbual hi i tuah kho sehlaw, a ngeih teh kan ngei kho thai lai maw?" timi zong vanlawngbual tuah a si hlan in, rak ruah chung cia a herh ko!