Bill Gates le Paul Allen hi, Microsoft Co-Founder an rak si. Computer a rak um ka ah hin, an lian tuk. An man a fak tuk. Company le mirum le sianginn ti bantuk lawng nih an rak ngeih khawh. Cucaah an mah pahnih nih hin, vision an rak ngeihmi cu, computer deng tein ser le "American innchung vialte ah computer pakhat umter dih ding" timi a si. An i tinh ning tein kum tam nawn a rauh tik ahcun an chun mang a tling ko. Computer kha tha deun, hme deuh le deng deuh in an van ser taktak i zapi zaran ngeih khawhmi thil ah a cang.
2000 ah a nupi he, Bill & Melinda Foundation an dirh. Cu hnu in, Microsoft ah Part-Time lawng in a tuan. 2014 ahcun Microsoft chairman le CEO in aa bang. Hi a rak in ban tiang ah hin, Bill Gates hi vawleicung ah a rum bikmi a rak si. A tu lio ah a mah pumpak nih a ngeihmi tangka hi $100.8 billion (April, 2019) a si. Vawleicung ah rum ah pahnihnak a si (A tu lio ahcun, Amazon.com founder, Jeff Bezos hi a rum bik a si i, billion 166.0 billion dollar a ngei).
Areas (4) ah rian an tuan. (1) Fimnak lei ah mifim cathiam an karh i, nunning a thanchonak hnga; (2) Sifak ram minung hna nih sifahnak in an luatnak ding caah thanchonak an hmuhnak hnga lam kawlpi; (3) Ngakchia hna nih zawtfahnak le thihlonak in an luat i a dammi le cakmi an sinak hnga; (4) Zawtnak a phunphun (tck, Polio, AIDS/HIV ) ngeimi hna an tum khawhnak hnga timi an si. An mah le areas cio hawih in kau taktak in rian an tuan. Doctors le Engineering le nurses tampi an ngei. Cathiammi tampi an chuahter cang hna.
Bill Gates a nunnak le a tuahsernak zoh lengmang tikah, khuaruahhar in upat hmaizah a tlakmi pa a si. Cucu a nunzia ruang ah a si. Mirum bik pakhat a si nain, uanthlarnak a ngei lo. Porhlawtnak a ngei lo. Mi zeirellonak lungput a ngei lo. Mi sawsawh te bantuk in a um ve ko. Mirum vialte lak ah lung a thiang cemmi le uanthlarnak a ngeilo cem mi pakhat a si lai tiah ka ruah. Uar a um khun nak cu, Bill Gates hi cu, a dang mirum he an i lo lo. A tuahsernak le nunning zoh tik ah, tangka duh tuknak le mitthitnak thinlung a ngei lomi a lo. Tangka kong aa fiang tuk. Minung kong aa fiang tuk.
Cucaah Bill Gates nih a timi cu "Ka thih hlan ah, ka tangka hi midang ka hlut dih ta hna lai" tiah a ti ti a si.Zeicatiah a thih tik ah tangka hi a caah sulllam zeihmanh a ngei lai lo timi aa fiang. Bill Gates nih a chimmi cu, "Kan thih tik ah kan tangka a pawn bak in pawn khi, sullam a ngei lo ka ti" tiah a ti.
Vawleicung ah mirum tampi kong kan theih hna. Mirum tampi cu, tangka an i hruhpi. Tangka an ri. Tangka an ti ahcun midang ca ah fahnak le sunghnak kong an tuak ti lo. An mah miaknak lawnglawng an tuak.
Bill Gates te nupa cu, an nunnak ah tangka cu heh tiah, an kawl ko nain, tangka an i buaipi lio. An tangka kawl ning a thianghlim. A nunnak, a lungput le a tuahsernak zoh tik ah, "Pathian nih thluachuah pek lo awk a rak tha lo." A nunzia hi thluachuah hmu ding ah aa tlak hrimhrimmi pa a si.
Bill Gates te nupa hi an nunzia a tha taktak. Mi tha an si nak le mi cung ah dawtnak ngeimi an sinak a langhtertu bik cu, Bill & Melinda Gates Foundation an tuahmi hi a si. Hi foundation nih hin, ram kip ah minung thawng tam tuk hi thathnemnak a pek cang hna.
Laimi chung hmanh in Bill & Melinda Gates nih tuahmi scholarship comi an um cang. Cucu ruah tik ah, an nunzia le tuahsernak hi cawn awk an tlak taktak. Vawleicung mirum ah a mah bantuk, mi lungthiang, uanthlarnak a ngeilomi le nun siangmi hi an um lai ka zum lo. An nunzia hi Pathian duhning a si hrimhrim ko lai timi hi, ruah lo awk a tha lo. Zeicatiah an tuanbia hi aa dawh tuk.
 |
| Bills & Melinda Gates Foundation Zung (Seattle, WA) |
Minung hi midang kan tuahter hna hlan ah kan mah nih tuah hmasat a herh. Hruaimi nih lam an hrawn hlan ah, hruaitu nih hmaisat a herh. Bill le Melinda Gates zong hi foundation an tuah tikah an mah nih "a hram" an chuah hmasat. Rian tha an tuan hmasat. Cu hnu lawngah midang an sawm hna i an sin ah an telter ve hna. Cu tik ahcun, bawmtu le hlutu an tampi an ngei.
2018 lawng ah hin, Bill & Melinda Gates Foundation ah hin, mirum nih 14.7 billion (US dollar) an hlut. Kum 2022 ahcun an foundation tangka hi billlion 600 a phan lai tiah ruah a si. Nun a siangmi cu Pathian nih thluachuah a pek hna timi hi Bill le Melinda Gates caah a hman tuk. Uar an um tuk. Pathian sin zongah thluachuah hal piak ding an si. Thluachuah pek ding tlak taktak an si.
Phundangte an si nain, an nih cu "mifim cathiam le scientist" tampi chuahter an duh. Cu bantuk mifim cathiam tampi an chuah ahcun, mipi caah rian tam chinchin an tuan kho lai timi kha an zumhnak a si. Cucaah cathiammi tam tuk scholarship an pek hna. Cun ram sifak ah minung an ngandamnak ding le fimcawnnak ah thanchonak a umnak hnga rian an tuan. Bill Gates te nupa cu, an rumnak hi midang ca i hman hi sullam a ngeimi le man a ngeimi a si tiah a ti. An khuaruahmi le an lungput a that tuk caah, an nun a nuam.
Bill & Melinda Foundation hi, ram kip ah AIDS/HIV, Polio le zeidang zawtnak a lohnak ding le zornak ding rian an tuan. An riantuannak ah medical doctors le engineers tampi an i tel. Mirum milian le scientist tampi an i tel. Uar an um taktak. Mah bantiuk mirum hi vawleicung nih kan herhmi hna an si. A cheu mirum cu hmuh lei lawngte an ruah caa, pek hi an siang bak lo.
Interview tuahtu pa nih, "Nan foundation ah zeizat dah nan hlut cang?" tiah a hal i, "Billion 45 kan hlut cang. Kum khat ah billion 5 in kan hlut" tiah a leh. Nun an va sian ning le midang thanchonak caah chawva pek an sianing ruah ah a sunglawi tuk. Rum man a ngei. Nun man a ngei. An rumnak hi, midang caah thatnat bak ah an hman.
"Zeidah na nuamh bikmi a si?" tiah an hal i, "Ka nuamh bikmi cu, carel, mifim cathiam le scientist tampi an chuahnak ding kong tuaktan, kan foundation a thancho i thil kan tuah duhmi tlamtling tein kan tuahmi le a thanchomi ka hmuh tik le mi tampi nih tlamtlinnak an hmuh tikah ka lawm bik" tiah a leh hna. Midang nih thil tha an hmuh tikah a rak i lawmhmi hrimhrim hi, Pathian duhnak lungput a ngei ko timi a lang.
Microsoft hi Apple aa zuammi an si. Mirum pawl hi an company pakhat le khat an i zuam tikah, a ho dah aa tei lai ti in, pakhat le khat an fimnak an i thuh kanh. An i bawm duh lo. Pakhat le khat tei an i zuam. Asinain, Bill Gates cu a si lo. Microsoft he aa zuammi Apple company zong a va leng hna i, bia a va ruah hna. A va bawmh ko hna. Apple dirhtu pa Steve Job he zong an i zuam ko nain, "A zungzal cun ral an si lo" tiah an tuanbia an tial tik ah an tial. A caan ahcun an i zuam nain a caan ahcun an i kawm. Bia an rak i ruah ti. Vawleicung computer lei ah a sang bik veve an rak si nain, a caan ahcun hawikawm an si.
 |
| Steve Job le Bill Gates (2007) |
Interview an tuahmi hi a dongh lei ka hmuhmi a si. A sau ngai nain tawite lawng ka tial khawh.
Bill Gates hi mirum ahcun a hakkau lomi le midang caah a ngeihchiah hman a siang bakmi a si. Science hi tha a pek. Scientist hna nih an fimnak in, thil thar an ser i mi tampi caah thatnak an tuah dingmi hi aa tinhmi pakhat a si. Aa tinhmi biapi bik dang hna cu, minung an ngan a dam deuhnak ding le an nun sau deuhnak ding; mino fimnak ah an thancho i mifimthiam tampi an chuah dingmi; mirum milian tampi an chuah dingmi le cun fimnak in zawtdamnak an hmuh khawh i, minung an nun a sau deuh hnga timi hi aa zuammi le tha a pekmi a si.
Bill Gates te nupa riantuanmi cu sawisel duhmi nih cun an sawisel men ko hna lai nain, an tliangtlai tuk. An thianghlim tuk. An felfai tuk. Zeicatiah an mah nupa caah thatnak le miaknak um lo bak in rian an tuan. Midang caah miaknak le thatnak ca bak in tuahmi a si caah, a dang dirhmi foundation he an i lo lo. Uar an um tuk. An rian tuan ning cu, a dang mirum tampi he van le vawlei in an i thlau. A ruang cu, "Tangka kong ah thil an hmuh ning le an tuakning aa dan caah a si."
Bill Gates nunnak hi Bible nih a kan cawnpiakmi peknak nun he aa tlak bak. Bill Gates cu nun a siang i a rum chinchin. A siang chinchin. A ngei chinchin. A pek chinchin, aa nuam chinchin. A pek chinchin a lawm chinchin. Aa lawm chinchin a pek chinchin than. Cucaah, "Hmuhlei nakin pek lei ah lawmhnak a um deuh" (Lam 20:35) timi Jesuh bia hi Bill Gates te nupa caah a tling taktak.
Ka ruat tawn. "Bill Gates te nupa hi zei ca dah hi tluk an rum hnga le an i lawm hnga?" timi. Ka ruat tawnmi cu, "An nih nupa hi bible cawnpkaknak an pemh ko tiah ka ruat." Zeicatiah Bible nih a kan cawnpiakmi cu hi tin a si:
Mi pakhatkhat nih siang tein a thenh lengmang hna i a rum chin...Nun va siang law na rum lai (Phungthluk 11:24, 25).Hi hna nupa hi an thinlung a tha. Nun an siang. An nih nupa hi, Krihfa innchungkhar tha bantuk an si. An ni kho peng. An mithmai a panh kho peng. Cucu an rum ruang le an tlin ruang ah a si lo. An thinlung ruang ah a si. An i daw tuk. Khual an tlawng ti. Meeting an kaiti. A caan ahcun an innchungkhur ah kheng an tawl ti ti a si. Volunteer rian zong an tuanti rih ti a si.
Vawleicung mirum cheukhat cu van rum cangka in, "Ngaknu ngeih, zudin, nuamh cen tibantuk in khuasa mi tampi an um." Bill Gates te nupa cu an si lo. An nunnak ah sawisel awk um lo bak in an i daw. An i pehtlai. Khual an tlawngti. Rian an tuanti. Africa ram an riantuannak tiang an va zoh tawn. Uar an um taktak ko.
Bill Gates le Melinda hi an ngeih ruangah an sianmi a si lo. An ngeih hlan in milungthin tha hrimhrim an si. An lungput ah dawtnak, zawnruahnak, zaangfahnak, siaherhnak, midang nun hrawmh duhnak le midang nunnak chang cheuh duhnak lungput an ngeih caah an pekmi a si. Bill le Melinda Gates bantuk mirum an um len ko nain, an mah tluk in a pemi le a siangmi an um lo. Vawleicung ah an mah bantuk nun siangmi an um lai ka zum lo. An nih cu an fim tuk Rum hi a sullam zeidah a si? Rum tik ah zeidah kan tuah awk a si? Rumnak nih thihnak in a kan khamh kho lai lo. Tangka hi kan thih tik ah zeihmanh sullam a ngeih tung lo. Nun chung ei caw lo kan ngei cang. Cucaah midang a ngei ve lo mi le a si kho ve lo mi caah zeidah kan tuah piak ve hna lai timi an i fiang tuk. Uar an um tuk.
An nunsiannak le midang caah pekthenh an siannak ahcun, vawleicung minung nih tluk awk an tha lo. A cheu mirum milian cu sifak santlai lo bawmh cu van chim lo. Cheuhra cheukhat pek hmanh an siang lo. Biakinn ca hlut hmanh an siang lo. Ram le miphun ca cu chim lo, chungkhar le unau bawmh hmanh an duh lo. U le nau hmanh "tangka karh" an lak hna a si lo maw? Bill Gates le innchungnu cu, an theih baklomi hna caah, an pekmi a tam kho taktak.
Hi bantuk Foundation pawl hi Ngunkhuai upadi ah 501 c.3 timi an si i, mipi nih an hlutmi tam deuh cu tax zuh khawhmi an si i, a hlutu hi an sung lo. Cozah i an tun hnga kha foundation ah an hlutmi a si caah, cozah tu kha an sung. Cucaah USA ahcun hi bantuk in, sifak le miharsa bawmtu bu hi tampi a um i, a cheu cu an tangka lut a tha tuk. A ruang cu a dirhtu nih tam tuk an hlut caah a si.
Cu ve bantukin, Laimi kan mirum pawl zong nih hin, a miak umlo in mipi ca thatnak a simi "foundation" hi tampi tuah kho ve hna sehlaw, a tha tuk ding a si. Kan mirum pawl nih tangka hmuhnak lawngte le innlo thatha saknak lawngte ruat lo in, ngaktah buangro, hmeinu hmeipa, sifak santlai lo le mizawfak hna nih, an nunnak caah zaangdam deuh tein an nun khawhnak ding caah, a miak umlomi bu (foundation) hi tampi dirh le tuah hi a herh tuk cang. An rumnnak le lianhngannak hna hi, kan ram i miharsa hna caah thatnak a chuahpimi an si a herh.
Zeitluk in rum le ngeih zong ah midang caah abik in harsami le sifak caah pek hna sian ve lo ahcun, cu rumnak cu midang caah thathnemnak zeihmanh a ngei lo. Rum zong sullam a ngei lo. Pathian tinh piakmii zong a si lo. Pathian nih a kan tinh piakmi cu "midang caah bawmtu" si hna hi a si.
Nang le kei cu Bill Gates kan si lo. Bill Gates tluk in kan ngeih lo caah, Bill Gates bantuk cun kan pe kho lai lo. Amah zat cu vawleicung minung a hohmanh nih, nihin ni ah an pe kho rih lo. Asinain a herhmi le a biapimii cu, Bill Gates bantuk in nun sian hi a si. A mah bantuk in kan ngeih lo zong ah a mah bantuk in nunsian khawh a si ve ko. Midang caah peknak nun ngeih khawh a si ve ko. Mah le ngeih tawk le ti khawh tawk in, midang caah pekchanh khawh a si ve. A biapimi cu lungthin a si. Bill Gates te nupa bantuk in siannak lungthin ngeih le pek duhnak thinlung ngeih hi, kan herhmi a si.
"Sikhiar" mi cu zeitluk an ngeih zong ah an siang hlei lo. Kan pipu nih a sikhiar tukmi cu,"A hnapkher hmanh a siang lo" an rak ti hna. Mirang nih, "Vawleicung sifak bik cu, a sikhiar bik mi an si ko" tiah an ti. Sikhiarh hi sifah a si. Mah ca zong sian lo, midang ca zong sian lo ahcun, cu nak sifah a um ti lo. Mirum tampi cu an sianlo caah an si a fak taktak ko. An thih tik ah an i kalpi khawh dingmi a um lo.
Bill Gates te nupa an i fian tukmi cu hihi a si. An tangka hman cawklo an ngeihmi ruangah, an nunkhua a sau deuh hlei ding a si lo. An no deuh hlei lai lo. An ngeihchiah nih thihnak in a khamh kho hlei hna lo. A caan a phak tik ahcun hi vawlei ah kaltak viar te dingmi a si kha an i fiang tuk.
Cucaah Bill Gates nih, "Ka tangka hi ka thih tik ah a pawn in pawn hi sullam a ngei lo. Cucaah ka ngeihmi vialte ka thih hlan ah midang caah ka hlut dih lai" tiah a tinak a si. Uar a um taktakmi mirum a si. Vawleicung ah kan kaltak dingmi thil lak ah, sui le ngun hna khat thup kaltak hi, a thimi caah sullam a ngei ti lo. Sullam a ngeimi cu, "Midang caah thiltha kan tuahmi te, kan kaltak dingmi thil te lawng khi a si."
Bill & Melinda Gates Foundation nih an lungput, khuaruah ning le rian an tuanning hi zohchunh awk tlak taktak a si. Laimi mirum milian le thil ti khomi hna nih, cawn awk a tlakmi nunzia le tuahsernak a si. Hi bantuk rian hi, Bible nih a kan cawnpiakmi nunzia a si!
 |
| Upat tihzah tlakmi Bill & Melinda Gates |
----------------------------------------------------------
Saduhthah
Bill & Melinda Gates cu Bawipa nih thluachuah pe ko hna seh. Nunsaunak laksawng pe ko hna seh. An foundation zong Bawipa nih thanter chin lengmang ko seh law, midang caah rian tampi a tuanmi foundation ah ser ko seh. An nunnak ah lunglawmhnak, thaanuamnak, daihnak le hngangamnak he khat ko hna seh tiah saduhthah piak bu in!
No comments:
Post a Comment