Tuesday, September 3, 2019

Hurricane Dorian Nih A Chuahpimi Rawhralnak

Bahamas Tikulh ram cungah Hurricane Dorian a hran lio
Vawleicung ah hin tih a nung bikmi thli phun (4) a um. Cu hna cu Hurricane, Typhons, Cyclones and Tornado an si. Hurricane hi Atlantic Rilipi ah a chuami thlipi a si. Cyclones hi India Rilipi ah a chuakmi a si i, Typhons hi Pacific Rilipi ah a chuakmi thlipi an si. Tornado hi cu USA ram tlang deuh ah a chuakmi a si, Laimi nih "phuchim" kan timi khi a si.

Vawleicung khuacaan aa thlengmi ruangah, hi thli (4) hi an tam chin lengmang i, a tha a cakmi thlipi zong an tam chin lenmang ti a si. A tu lio ah a hrang cuahmahmi, Hurricane Dorian zong hi a fak taktakmi hurricane pakhat a si. Hurricane hi Atlantic Rili in a chuakmi thlipi a si i, tih a nung taktak. Ruah tam tuk a zawi chih caah, tilian a ratpi chih tawn i, cu tilian nih khuaram le hlei le innlo tam tuk hi a hrawh tawn. A caan ahcun khua hi a ning bak in a hrawh i, insurance company zong sunghnak a chuahpi tertu thlichia pakhat a si.

Hurricane Dorian nih Bahamas tikulh a phak lai khuadawm
Hurricane Dorian hi, Zarhpini zingah ah Bahamas Tikulh a chaklei kap ummi tikulh ah a hmasat bik ah a va tla. Cu lio thli a rannak cu, suimilam pakhat ah meng 185 tluk a si. Hurricane tahnak in Category-5 an ti. Hurricane thli lak ah a sangbik a si.

Bahamas Tikulh cu an hmet tuk caah, tikulh fa deuh tete cu an chuahtak cang i, tikulh lian deuh ah an zamter hna. A cheu cu an zam duh bak lo. Khua cheukhat cu rili in pe 5 lawng a san caah, rili tilet nih a hrawh hna lai timi hi, phan a um taktak. Mi vialte cu, a fek deuhmi tlung, biakinn, sianginn le thlihran thuhnak inn ah an zam hna. Electric tung tam tuk a thluk. Inn tam ngai a hrawh cang. Thingkung tam tuk a phur cang. Tii phum an tih caah, inncung a sannak ah a cheu an zaam hna. 

Hurricane Dorian a hrannak lam
Dorian nih cun Abaco Tikulh ummi Elbow Cay timi khua kha Zarhpini chun 12:40 PM ah a van phak. Chunhnu 2:00 PM ahcun Great Abaco Tikulh a va pan. Rili tilet a san tuk caah, tikulh a niamnak deuh hmun paoh cu tii nih a khuh hna. 


Joy Jibrilu, director general of the Bahamas' Ministry of Tourism le Aviation nih, "Innlo le lamsul aa rawkmi cu a tam tuk ko nain, vanthat ah minung pakhat hmanh an thi hraw rih lo" tiah a rak ti.  Rilikam hotel zong tampi an khar. Asinain Bahamas hi ni hnih chung a hranh tik ah, minung 43 cu an thi cang ti a si. Rawhnak hi zeitluk dah a chuahpi timi an tuak kho rih lo. Khua a hrawhmi cu a tam tuk hringhran cang i, hi bantuk ram sifak caah cun hrimh than ding hi a fawi lo ti a si. 

Red Cross biachimtu Matthew Cochrane nih, "Grand Bahama le Abaco khua i, inn 13,000 asiloah inn vialte i 45% cu a hrawh asiloah fak taktak in thli nih a hrawh hna. UN hruaitu hna tuaknak ah, thlipi nih fak bik a hrawhnak tikulh ah hin, minung 60,000 hi eidin bawmh an hau tiah an ti. Red Cross tuaknak ahcun minung 62,000 hi dinti an ngei lo i bawmh an herh ko" tiah an ti. Bahamas cu "raltuknak hmunhma" (war zone) bantuk a si ko ee tiah thawngpang chimtu pawl nih an ti. An ram hi zeitik hmanh ah a hlan bantuk cu a si bal ti lai lo ti a si. 

Freeport khua, Bahama ah lamcung motor tii nih a phummi hna

Dorian hi suimilam pakhat ah meng 185 mph (295 kph) in a rang. Thli aa hermi a rannak hi 220 kph a phan. Atlantic Rilipi in a rak chuak i tlang ah a tlami hurricane vialte lak ah a fak bik a si. 1935 Labor Day ah Atlantic Rilipi in a rak hrangmi hurricane he an fah ning aa tluk bak ti a si. Cu lio ahcun Hurricane hi min an rak sak rih hna lo. Hurricane Dorian zong hi, Labor Day lai ah a hrang ve. 

Dorian hi Florida lei hawih in a rak ithawn ziahmah nain Carolinas ramkulh lei ah a kai than lai ti a si. USA ramchung taktak cu a phan lai lo nain, South Carolina le North Carolina ah Category-2 in a lut lai ti a si. Cucu suimilam pakhat ah meng 110 tluk in a cak mi a si caah, a fekfuanlomi innlo cu a hrawh khawh ngai rih. Atu zong ah thli cu a rak fak deuh ziahmah cang i, rili tilet zong a sang chin lengmang ti a si. 

Cucaah hi ramkulh pahnih i rilikam deuh khuami 800,000 hi himnak ah zam an fial hna. A cheu cu an zam duh hawi te lai lo i, harnak tongmi zong an um te kho men. Cun tornado zong a hran chih pah i, zeimawzat rawhnak a chuak cang ti a si. Atu hmanh ah hin, thingkung a khiahmi le electric mei a hraawhnak a um pah len cang. 

Dorian kongah, Pre. Trump nih "Alabama le Georgia zong zong Hurricane Dorian nih a hranh lai" tiah a diklomi a chim caah, politics ah mawhphurhnak tiang zong a chuak. A ruang cu khuacaan kong ah a diklomi chim lo ding kha Federal Laws nih a khammi a si. Chim duhmi cu, hurricane thli hi a fah caan ahcun US cozah le President le ralkap hmanh tampi buaipimi thli a si. 

Dorican nih a hrantermi thli a cak ngaimi cu a phan lai i, rilikam khua cu tilian le rili tilet ralrin a hau ti a si. Dorian nih hin, ruah tampi a surter lai i, rili kam khua cu hnahnawhnak tam ngai a chuak te lai tiah an ti. Florida le nichuahlei Atlantic Rilikam ramkulh cheukhat ah hin, Category-2 in a hrang lai ti a si. Cu hmanh nih cun innlo tam ngai a hrawh khawh rih. 
Hurricane thlipi a tamnak Caribbean Rili hrawnghrang ram hna
Hurricane Dorian i a laiva hi West Palm Beach, Florida in nichuahlei meng 185 nak ah a si. Hi bantuk hurricane hi Atlantic Rilipi cungah a hrangmi a si i, kum chiar in USA nichuahlei zongah a hrang ve tawn. Abik in Carribean Rili hrawnghrang ram ah a hrang duh ngaingaimi thli a si. An ram le an si a fak tuk. Hi bantuk thlicia an ton lengmangmi hi, an ram caah thil tharsa taktak le rawhnak nganpi a petu hna a si zungzal.

Hurricane Dorian nih hin a tu zong tam tuk a hrawh piak hna. Tilian cu Noah buanchukcho bantuk in a si. Rili tilet nih inn tampi a phum hna caah, mikhamhtu pawl nih vokkuang lawng in heh tiah an kawl hna. Ke zong in mi tampi an khamh hna.  


Hurricane Dorian nih a hrawhmi khua  

Tilian nih phum a timh hna caah himnak ah zam an i timh lio

Cucaah hi ram cozah nih hin, innsak tik ah zulh dingmi upadi (code) hi tha taktak in an ser. Hurricane a hran tik zongah an innlo a him khawhnak hnga caah a si. Asinain Hurricane Category-5 hi cu tuar awk a har taktakmi a si. Inn le thingkung nih a celh in a celh lo. Vawleicung pumpi hi a lum chin lengmang i, hi bantuk thlichia hi a tam chin lengmang ahcun, nikhatkhat ahcun hi tikulh pawl hi, minung khuasaknak ah a har ngaingai te ding a si. 
Hurricane Dorian a hran hlan i Abaco Tikulh innlo hna

Hi bantuk thlichia hna hi, Lairam ah um ve sehlaw cu, kan tuar kho bak lai lo. Hakha voikhatte a cimhmi hmanh kan celh lo i, hi bantuk Hurricane nih kum chiar te a tlawm le tam a hranhmi hna ruah ahcun, hi ram hrawng minung cu zaangfak taktak an si ko. Cucaah hmun kip um Laimi zong nih $10-20 te in Red Cross in maw, a dangdang in maw hlut khawh cio ahcun a tha tuk ding a si. 

Bahamas hi zeitluk in dah rawhralnak an tuar timi a tanglei hmanthlak ah zoh ahcun fiang tein hmuh khawh a si. Minung a thimi hmanh hi an tlawm deuh lehlam. An innlo rawhral ning hi a fak taktak. Bahamas mi hna caahcun, chim khawhlomi sunghbaunak le harsatnak a si ko. An caahcun vawlei caan dongh bantuk a si!




Bahamas innlo Hurricane nih a hrawhmi

Parking ah motor zong rili tii nih hi tin a phum hna

A niam tuk caah innlo tha zong an him hlei lo

Dorian hurricane hi a fah tuk caah inn lo a hman dih hna

Innlo thatha zong tii nih a phum dih ngawt hna

Inn thatha kha hnawmpawn bantuk ah a ser hna

Dorian kalnak lam paoh cu a himmi an um lo. A hrawh dih ko hna



Donghnak Sunghbaumi

A cunglei capar Dorian kong ka rak tial lio ahcun minung thimi an rak thei thlu rih lo. International Medical Corps nih September 30, 2019 ah an chuahmi ca ahcun minung 56 an thi i, 600 hi cu an tlau. A tu ni tiang hmuh khawhlo an si rih an ti. 

KCC timi kokek rawhralnak lei kongkau Insurance company nih September 5, 2019 an tuaknak ahcun, Bahamas ram chung ummi tikulh lian bik hna-New Province ah 1 billion; Bahamas ah 2 billion le Abaco ah 4 billion sunghnak a chuak ti a si. UBS Group AG company tuaknak ahcun, insurance nih an sunghmi hi $10 billion a si te lai tiah an ti. Bank nih an rak tuaktan chungnak ahcun billion 25 man tluk rawhnak a chuahpi lai ti a si.  

------------

Zohchihmi ca:

Total Losses in Bahamas from Hurricane Dorian Estimated at $7 billion

https://www.insurancejournal.com/news/international/2019/09/05/538980.htm




No comments:

Post a Comment

Hmurhuh Huh Lo Ruangah February Ahcun 500,000 An Thi Kho

Covid-19 zawtnak U.S a phanh ka tein CDC doctors le scientists le NIAID (National Institute of Allergy and Infectious Diseases) director Dr....